Nawozy naturalne - skład chemiczny i dawkowanie powrót

Obornik jest to
nawóz naturalny, składający się z odchodów (kału i moczu) zwierząt
gospodarskich oraz ściółki.
W systemie chowu zwierząt na tzw. płytkiej ściółce oprócz obornika
wytwarzana jest gnojówka,
czyli przefermentowany mocz z niewielką ilością kału, przenikający
przez warstwę ściółki i gromadzony w specjalnych zbiornikach.
Gnojowica
powstaje w bezściołowym systemie chowu i jest mieszaniną
odchodów zwierząt i wody z mycia stanowisk i pojenia .
Skład
chemiczny nawozów naturalnych jest zmienny
i zależy od gatunku, wieku, kierunku użytkowania i sposobu
żywienia zwierząt, a także od warunków przechowywania nawozów.
Aby racjonalnie i zgodnie z przepisami wykorzystać nawozy naturalne konieczne jest wyznaczenie dopuszczalnej i optymalnej dawki nawozów. Dawka dopuszczalna to taka, w której ilość wnoszonego azotu nie przekracza 170 kg N/ha. Dawka optymalna w zależności od wymagań pokarmowych roślin i zasobności gleby może być mniejsza od dawki dopuszczalnej. Stosując często i w dużych dawkach nawozy naturalne należy szczególnie zwrócić uwagę na zasobność gleb w fosfor, którego nadmierna akumulacja może stwarzać zagrożenie dla środowiska wodnego.
Najdokładniej skład nawozów naturalnych można ocenić metodą analizy laboratoryjnej. W tym celu próbkę nawozu (pobraną w sposób reprezentatywny) należy dostarczyć do laboratorium okręgowej stacji chemiczno-rolniczej lub innego laboratorium agrochemicznego. Najważniejszymi parametrami, jakie należy oznaczyć w nawozie jest zawartość azotu, fosforu i potasu. Na podstawie uzyskanych wyników należy wyliczyć dawkę nawozu jaką można zastosować, aby nie przekroczyć dopuszczalnej ilości azotu (wynosi ona 170 kg N/ha), a następnie obliczyć ilość fosforu i potasu wnoszonych w nawozie.Inna metodą oszacowania składu nawozów, a także wielkości ich produkcji w gospodarstwie jest wykorzystanie opracowanego przez IUNG modelu produkcji nawozów naturalnych, dostępny on-line w postaci kalkulatora internetowego . Ten sam model jest stosowany również w komputerowych programach doradztwa nawozowego .
Jeśli nie dysponujemy wynikami analizy chemicznej nawozów ani wynikami modelowania możemy do celów planowania nawożenia wykorzystać standardowe zawartości składników mineralnych w nawozach (tabele poniżej) .

Dopuszczalną (maksymalną) dawkę nawozów obliczamy dzieląc dopuszczalną dawkę azotu przez zawartość składnika w 1 tonie lub 1 m 3 nawozu. Np. 1 tona gnojowicy bydlęca wg tabeli zawiera 3,4 kg N, zatem dopuszczalna dawka nawozu na 1 ha wynosi: 170 kg N/ha : 3,4 kg N/t = 50 t/ha = 50 m3/ha.
- Przyjmuje się, że masa 1m3 gnojowicy i gnojówki jest równa ok. 1 t (1000 kg)

Oprócz azotu konieczna jest także kontrola dopływu fosforu i potasu w nawozach naturalnych. W celu obliczenia ilości wnoszonego fosforu i potasu należy dawkę nawozu przewidzianą do zastosowania wyrażoną w t/ha lub m3/ha pomnożyć przez zawartość P2O5 i K2O w 1 tonie lub 1m3 nawozu.
W przykładzie przytoczonym powyżej ilość wnoszonego fosforu wynosi: 50 t/ha * 2,0 kg P2O5/m3 = 100 kg P2O5/ha, a potasu: 50 t/ha * 3,7 kg K2O/t = 185 kg K2O/ha.
Wyliczone ilości składników, a w szczególności fosforu mogą być zbyt wysokie w przypadku gleb zasobnych w ten składnik. Wskazane jest w takich przypadkach zmniejszenie dawki nawozu naturalnego i dostosowanie jej do potrzeb nawożenia na danym polu.
Wykorzystanie przez rośliny składników pokarmowych z nawozów naturalnych, a w szczególności z obornika, jest słabsze niż z nawozów mineralnych. Dlatego dla potrzeb planowania nawożenia ilość składników wnoszonych w nawozach naturalnych przelicza się na tzw. składniki działające stosując odpowiednie równoważniki nawozowe azotu i współczynniki wykorzystania fosforu i potasu.

Ilość składników działających obliczamy mnożąc całkowitą ilość składnika wnoszonego w nawozie naturalnym przez odpowiednią wartość z tabeli. Uzyskana wartość wskazuje o ile należy zmniejszyć dawkę nawozów mineralnych (wynikającą z potrzeb nawożenia na danym polu) po zastosowaniu nawozów naturalnych.