14.01.16 RZD IUNG PIB Błonie-Topola, położony w woj. łódzkim prowadzi działalność na obszarze 221 ha, z czego grunty orne stanowią 158 ha. Warto podkreślić, że badania i doświadczenia rolnicze są prowadzone w Błoniu-Topoli od ponad 90 lat. RZD Błonie-Topola jest też znany z umiejętności harmonijnej współpracy z rolnikami. Przykładem może być sposób pozyskiwania obornika stosowanego na polach.
Aktualnie w strukturze zasiewów zakładu dominują zboża (głównie pszenica ozima) i buraki cukrowe. W celu poprawy struktury gatunkowej zasiewów podjęto również decyzję o uprawie kukurydzy na ziarno.
Rolniczy Zakład Doświadczalny Błonie-Topola jest przedsiębiorstwem bezinwentarzowym. W warunkach gospodarowania bez obornika dochodzi do ujemnych sald fosforu, potasu i glebowej substancji organicznej. Niedobory tej ostatniej mają szczególne znaczenie, wpływa ona bowiem pośrednio i bezpośrednio na florę i faunę środowiska gleby, przyczynia się do powstawania tzw. struktury gruzełkowatej gleby o dużej porowatości, co z kolei wpływa korzystnie na rozwój systemu korzeniowego roślin.
Brak chowu zwierząt gospodarskich sprawia, że dominującym typem nawożenia w RZD Błonie-Topola jest nawożenie mineralne. Samo nawożenie roślin nawozami mineralnymi jest jednak niewystarczające. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin potrzebne są także inne czynniki, a jednym z nich jest odpowiednia zawartość próchnicy w glebie, którą można uzyskać stosując nawożenie obornikiem.
Doceniając znaczenie nawożenia organicznego dla żyzności gleb podjęto działania mające na celu wprowadzenie tego typu nawożenia w zakładzie. W tym celu podjęto współpracę z miejscowymi gospodarstwami rolnymi. Do współpracy wybrano rolników posiadających duże stada bydła i jednocześnie nieposiadających dostatecznie dużych zasobów słomy na ściółkę. Współpraca odbywa się na zasadzie wymiany słomy na obornik. Obornik to doskonały nawóz naturalny, jest źródłem wielu składników odżywczych, zawiera bogatą substancję organiczną – próchnicę oraz korzystną dla gleby florę bakteryjną.
Relatywnie duża powierzchnia uprawy pszenicy w RZD Błonie-Topola (ok. 100 ha) pozwala uzyskiwać średni plon słomy na poziomie ok. 5 t/ha. Wyprodukowana w takiej ilości słoma daje możliwość wymiany jej na obornik, co jest korzystne zarówno dla zakładu jak i dla współpracujących z nim rolników.
Obornik odbierany jest od rolników przy zastosowaniu określonych przeliczników wymiany w okresie pożniwnym, a rolnicy zabierają słomę z pól wyznaczonych przez zakład bezpośrednio po żniwach. Odbierana słoma jest ważona, tak samo jak dostarczany do zakładu obornik. Całość rozliczeń dokumentowana jest fakturami VAT.
Nawożenie obornikiem w RZD Błonie-Topola w dawce ok. 30 t/ha odbywa się jesienią, pod orkę zimową. Ten sposób nawożenia sprawia, że obornik do wiosny dobrze rozkłada się w glebie, zakładając oczywiście, że warunki pogodowe będą sprzyjające, szczególnie warunki wilgotnościowe. Stosowana w zakładzie dawka 30 ton obornika na 1 ha pozwala wnieść do gleby ok.: 150 kg azotu, 90 kg fosforu, 210 kg potasu, 150 kg wapnia, 60 kg magnezu, 150 g boru, 120 g miedzi, 660 g manganu, 840 g cynku, 15 g molibdenu i 12 g kobaltu. Przyjęty system nawożenia sprawia, że rokrocznie na pola Zakładu trafia ok. 900 ton obornika, co jest znaczące biorąc pod uwagę brak inwentarza.
Przy nawożeniu pola obornikiem w RZD Błonie-Topola szczególną uwagę zwraca się na stan techniczny maszyn. Obornik musi być rozrzucany wyłącznie przy użyciu sprawnych technicznie rozrzutników, odpowiednich dla tego typu nawozów. Podczas nawożenia na bieżąco monitorowana jest precyzja i równomierność stosowania obornika oraz zgodność z planowanymi dawkami. Obornik jest przyorywany na polu w najszybszym możliwym czasie, tak by straty azotu były jak najmniejsze.
Cały system nawożenia w Zakładzie jest szczegółowo planowany z uwzględnieniem wszystkich rodzajów nawozów. Podstawę planowania stanowi zawsze analiza dotychczasowego nawożenia, wielkość pola oraz rodzaj uprawy i przedplon. Nawożenie obornikiem odbywa się zawsze przy uwzględnieniu aktualnej zasobności gleby, tak by dawka nawozu naturalnego na ha użytków rolnych w ciągu roku nie przekroczyła maksymalnych zalecanych dawek składników pokarmowych dla roślin. Dobrze skorelowane nawożenie mineralne i organiczne sprawiły, że na przestrzeni ostatnich kilu lat plonowanie głównych roślin w RZD Błonie-Topola utrzymuje się na wysokim poziomie.
W 2014 roku Zakład osiągnął rekordowe plony pszenicy ozimej (8 t/ha), a także buraka cukrowego (74,5 t/ha). Okresowe niekorzystne zmiany w plonach wynikają głównie z negatywnego przebiegu warunków pogodowych. Całość podejmowanych przez RZD działań przyczyniła się do znaczącej poprawy wskaźników żyzności gleby. Pracownicy RZD Błonie-Topola są przekonani, ze można gospodarować bez inwentarza, ale nawożenie organiczne należy stosować.
Zbysław Wardziński – Dyrektor RZD Błonie-Topola
