IUNG-PIB zgodnie z wymogami obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W szóstym okresie raportowania tj. od 11 maja do 10 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -102 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 1 mm w stosunku do poprzedniego okresu (1 V-30 VI).
Największy deficyt wody notowany był na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz wschodniej części Niziny Wielkopolskiej i na Równinie Oleśnickiej od -150 do -189 mm. Mniejsze niedobry wody notowano w zachodniej części Niziny Północno mazowieckiej, Wyżynie Przedborskiej, Pojezierzu Południowopomorskim, w zachodniej i środkowej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, Polesiu Lubelskim, Podlasiu oraz na Nizinie Śląskiej od -120 do -149 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.
Susza rolnicza występowała na terenie województw:
- wielkopolskiego,
- opolskiego,
- pomorskiego,
- zachodniopomorskiego,
- łódzkiego,
- kujawsko-pomorskiego,
- mazowieckiego,
- lubelskiego,
- świętokrzyskiego,
- dolnośląskiego,
- warmińsko-mazurskiego,
- lubuskiego,
- podlaskiego,
- śląskiego,
- podkarpackiego.
Susza występowała w dziesięciu uprawach:
- rzepaku i rzepiku,
- zbóż jarych,
- krzewów owocowych,
- kukurydzy na ziarno,
- kukurydzy na kiszonkę,
- roślin strączkowych,
- zbóż ozimych,
- truskawek,
- warzyw gruntowych,
- tytoniu.
W szóstym okresie raportowania od 11 maja do 10 lipca 2021 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw rzepaku i rzepiku. Suszę w tych uprawach odnotowano w 1013 gminach (40,9% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 10,62 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 9,92% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 2,09 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tab. 1.
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | wielkopolskie | 226 | 213 | 94,25 | 40,53 |
| 2 | opolskie | 71 | 55 | 77,46 | 8,54 |
| 3 | pomorskie | 123 | 93 | 75,61 | 25,86 |
| 4 | zachodniopomorskie | 113 | 81 | 71,68 | 22,77 |
| 5 | łódzkie | 177 | 123 | 69,49 | 15,33 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 63 | 43,75 | 8,00 |
| 7 | mazowieckie | 314 | 110 | 35,03 | 3,09 |
| 8 | lubelskie | 213 | 71 | 33,33 | 2,13 |
| 9 | świętokrzyskie | 102 | 34 | 33,33 | 4,12 |
| 10 | dolnośląskie | 169 | 52 | 30,77 | 3,17 |
| 11 | warmińsko-mazurskie | 116 | 33 | 28,45 | 1,13 |
| 12 | lubuskie | 82 | 23 | 28,05 | 2,19 |
| 13 | podlaskie | 118 | 24 | 20,34 | 1,16 |
| 14 | śląskie | 167 | 24 | 14,37 | 0,95 |
| 15 | podkarpackie | 160 | 14 | 8,75 | 0,32 |
Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 352 gminach (14,21% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 16,07 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,16% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 6,27 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 2.
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | wielkopolskie | 226 | 145 | 64,16 | 9,95 |
| 2 | pomorskie | 123 | 62 | 50,41 | 7,87 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 50 | 44,25 | 6,08 |
| 4 | opolskie | 71 | 20 | 28,17 | 1,13 |
| 5 | łódzkie | 177 | 27 | 15,25 | 3,11 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 10 | 6,94 | 1,36 |
| 7 | warmińsko-mazurskie | 116 | 6 | 5,17 | 0,01 |
| 8 | dolnośląskie | 169 | 7 | 4,14 | 0,34 |
| 9 | świętokrzyskie | 102 | 4 | 3,92 | 0,22 |
| 10 | lubelskie | 213 | 6 | 2,82 | 0,05 |
| 11 | podlaskie | 118 | 3 | 2,54 | 0,02 |
| 12 | podkarpackie | 160 | 4 | 2,50 | 0,01 |
| 13 | mazowieckie | 314 | 7 | 2,23 | 0,06 |
| 14 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,01 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 332 gminach (13,40% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 8,52 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,08% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 4,02 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | wielkopolskie | 226 | 139 | 61,50 | 9,60 |
| 2 | pomorskie | 123 | 60 | 48,78 | 7,78 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 48 | 42,48 | 5,75 |
| 4 | opolskie | 71 | 18 | 25,35 | 0,93 |
| 5 | łódzkie | 177 | 26 | 14,69 | 2,92 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 10 | 6,94 | 1,45 |
| 7 | warmińsko-mazurskie | 116 | 6 | 5,17 | 0,01 |
| 8 | świętokrzyskie | 102 | 4 | 3,92 | 0,20 |
| 9 | dolnośląskie | 169 | 6 | 3,55 | 0,26 |
| 10 | mazowieckie | 314 | 6 | 1,91 | 0,04 |
| 11 | lubelskie | 213 | 4 | 1,88 | 0,03 |
| 12 | podkarpackie | 160 | 3 | 1,88 | 0,01 |
| 13 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,01 |
| 14 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,01 |
Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 302 gminach (12,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,77 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,47% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,71 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 4.
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | wielkopolskie | 226 | 126 | 55,75 | 7,46 |
| 2 | pomorskie | 123 | 59 | 47,97 | 4,46 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 45 | 39,82 | 4,00 |
| 4 | opolskie | 71 | 14 | 19,72 | 0,52 |
| 5 | łódzkie | 177 | 23 | 12,99 | 2,41 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 9 | 6,25 | 0,61 |
| 7 | warmińsko-mazurskie | 116 | 5 | 4,31 | 0,00 |
| 8 | świętokrzyskie | 102 | 4 | 3,92 | 0,16 |
| 9 | dolnośląskie | 169 | 5 | 2,96 | 0,13 |
| 10 | podkarpackie | 160 | 3 | 1,88 | 0,00 |
| 11 | mazowieckie | 314 | 5 | 1,59 | 0,03 |
| 12 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,00 |
| 13 | lubelskie | 213 | 2 | 0,94 | 0,01 |
| 14 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,00 |
Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 302 gminach (12,19% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,77 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,47% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,71 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 5.
Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | wielkopolskie | 226 | 126 | 55,75 | 7,46 |
| 2 | pomorskie | 123 | 59 | 47,97 | 4,46 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 45 | 39,82 | 4,00 |
| 4 | opolskie | 71 | 14 | 19,72 | 0,52 |
| 5 | łódzkie | 177 | 23 | 12,99 | 2,41 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 9 | 6,25 | 0,61 |
| 7 | warmińsko-mazurskie | 116 | 5 | 4,31 | 0,00 |
| 8 | świętokrzyskie | 102 | 4 | 3,92 | 0,16 |
| 9 | dolnośląskie | 169 | 5 | 2,96 | 0,13 |
| 10 | podkarpackie | 160 | 3 | 1,88 | 0,00 |
| 11 | mazowieckie | 314 | 5 | 1,59 | 0,03 |
| 12 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,00 |
| 13 | lubelskie | 213 | 2 | 0,94 | 0,01 |
| 14 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,00 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 169 gminach (6,82% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 3,6 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,58% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 2,56 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 6
Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie roślin strączkowych.
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | pomorskie | 123 | 43 | 34,96 | 2,53 |
| 2 | wielkopolskie | 226 | 73 | 32,30 | 2,75 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 28 | 24,78 | 1,45 |
| 4 | łódzkie | 177 | 14 | 7,91 | 0,83 |
| 5 | opolskie | 71 | 4 | 5,63 | 0,03 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 5 | 3,47 | 0,40 |
| 7 | świętokrzyskie | 102 | 1 | 0,98 | 0,03 |
| 8 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach zbóż ozimych. W tych uprawach notowano ją w 140 gminach (5,65% gmin Polski) nastąpiło zmniejszenie o 10,42 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,41% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 4,22 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 7
Tabela 7. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | pomorskie | 123 | 39 | 31,71 | 2,06 |
| 2 | wielkopolskie | 226 | 61 | 26,99 | 1,78 |
| 3 | zachodniopomorskie | 113 | 20 | 17,70 | 1,02 |
| 4 | łódzkie | 177 | 10 | 5,65 | 0,54 |
| 5 | opolskie | 71 | 3 | 4,23 | 0,02 |
| 6 | kujawsko-pomorskie | 144 | 5 | 3,47 | 0,35 |
| 7 | świętokrzyskie | 102 | 1 | 0,98 | 0,00 |
| 8 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 27 gminach (1,09% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 8,24 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,02% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 3,16 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.
Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach truskawek
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | pomorskie | 123 | 20 | 16,26 | 0,43 |
| 2 | zachodniopomorskie | 113 | 4 | 3,54 | 0,02 |
| 3 | kujawsko-pomorskie | 144 | 2 | 1,39 | 0,03 |
| 4 | wielkopolskie | 226 | 1 | 0,44 | 0,01 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 5 gminach (0,20% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 2,99 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Odnotowano zmniejszenie o 0,36 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwie pomorskim przedstawia tab. 9.
Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie warzyw gruntowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | pomorskie | 123 | 5 | 4,07 | 0,07 |
Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 4 gminach (0,16% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 3,03 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Odnotowano zmniejszenie o 0,45 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwie pomorskim przedstawia tab. 10.
Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie tytoniu
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | pomorskie | 123 | 4 | 3,25 | 0,05 |
Tegoroczny maj był zimny. Najzimniej było w północnych i południowych rejonach Polski, w których notowano temperaturę powietrza od 10 do 12oC, a miejscami w południowych krańcach kraju nawet 8-10oC. Na znacznym obszarze Polski temperatura wynosiła od 12 do 13oC a w Kotlinie Sandomierskiej przekraczała nawet 13oC. Jedynie na północnych krańcach Polski oraz południowo-wschodnich terenach notowano temperaturę w normie wieloletniej, natomiast na przeważającym terenie kraju była niższa od normy od 1 do 2oC.
Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3oC. Najcieplej (powyżej 20oC) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej.
Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18oC. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20oC.
W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21oC. Najchłodniej było w górach od 14 do 16oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21oC.
W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Najmniejsze stwierdzono w północno-zachodnich i południowo wschodnich obszarach Polski wynoszące od 40 do 60 mm i na tych terenach stanowiły 90-100% normy, a na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu Zachodnim i Wołyńskim notowano opady o wielkości tylko 70% normy wieloletniej. Natomiast znacznie wyższe opady od 60 do aż 120 mm notowano w szerokim pasie biegnącym od południowo-zachodnich po północno-wschodnie tereny kraju. Wysokie opady od 100 do ponad 200 mm notowano w Sudetach, w Beskidach Zachodnich oraz w Karpatach. Na przeważającym terenie kraju opady tegorocznego maja stanowiły od 100 a miejscami nawet 150% normy wieloletniej.
W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.
W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.
W okresie sześciodekadowym 11 maja–10 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło dalsze zmniejszenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 1 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 15 województwach kraju.
Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim, w którym susza wystąpiła w 10 uprawach. Nieco mniejsze zagrożenie wystąpiło w woj. wielkopolskim, zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim, w których stwierdzono jej wystąpienie w ośmiu uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, opolskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim dla 7 upraw. Natomiast w województwach: podlaskim, mazowieckim, lubuskim, lubelskim, dolnośląskim oraz podkarpackim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla pięciu upraw. W województwie śląskim stwierdzono suszę tylko w jednej uprawie.
Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
Opracowali:
- Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
- Dr hab. Rafał Pudełko
- Dr Katarzyna Żyłowska
- Dr Jan Jadczyszyn
- Mgr Piotr Koza
- Mgr Anna Jędrejek
- Mgr Małgorzata Kozak
- Mgr Tomasz Jóźwicki
- Adrian Matczuk
