IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W siódmym okresie raportowania tj. od 21 maja do 20 lipca 2021 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -88 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zwiększeniu o 14 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 V-10 VII).
Największy deficyt wody notowany był w dalszym ciągu na obszarze: Równiny Białogardzkiej, środkowej części Wybrzeża Słowińskiego, na Pojezierzu Kaszubskim, Żuławach Wiślanych, we wschodniej części Kotliny Gorzowskiej, środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz wschodniej części Niziny Wielkopolskiej, w południowej części Polesia Wołyńskiego, w północnej części Wyżyny Wołyńskiej i na Płaskowyżu Rybnickim od -160 do -209 mm. Mniejsze niedobry wody notowano na Wyżynie Przedborskiej, Pojezierzu Południowopomorskim, w zachodniej części Wzniesień Południowomazowieckich, na Pojezierzu Ełckim, Polesiu Lubelskim oraz na Nizinie Śląskiej od -120 do -159 mm. Na pozostałym terytorium kraju niedobory wody były mniejsze od -50 mm do -119 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.
Susza rolnicza występowała na terenie województw:
- pomorskiego,
- zachodniopomorskiego,
- mazowieckiego,
- wielkopolskiego,
- łódzkiego,
- kujawsko-pomorskiego,
- śląskiego,
- lubelskiego,
- świętokrzyskiego,
- dolnośląskiego,
- warmińsko-mazurskiego,
- lubuskiego,
- opolskiego,
- podkarpackiego,
- podlaskiego.
Susza występowała w jedenastu uprawach:
- kukurydzy na ziarno,
- kukurydzy na kiszonkę,
- krzewów owocowych,
- zbóż jarych,
- roślin strączkowych,
- zbóż ozimych,
- warzyw gruntowych,
- tytoniu,
- chmielu,
- drzew owocowych,
- truskawek.
Suszę notowano w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 1.
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 76 | 67,26 | 15,42 |
| 2 | wielkopolskie | 226 | 148 | 65,49 | 8,94 |
| 3 | pomorskie | 123 | 69 | 56,10 | 8,94 |
| 4 | opolskie | 71 | 29 | 40,85 | 1,11 |
| 5 | lubelskie | 213 | 54 | 25,35 | 1,13 |
| 6 | łódzkie | 177 | 31 | 17,51 | 3,20 |
| 7 | lubuskie | 82 | 13 | 15,85 | 0,75 |
| 8 | dolnośląskie | 169 | 19 | 11,24 | 0,38 |
| 9 | śląskie | 167 | 12 | 7,19 | 0,28 |
| 10 | warmińsko-mazurskie | 116 | 8 | 6,90 | 0,04 |
| 11 | mazowieckie | 314 | 21 | 6,69 | 0,43 |
| 12 | świętokrzyskie | 102 | 6 | 5,88 | 0,14 |
| 13 | kujawsko-pomorskie | 144 | 5 | 3,47 | 0,23 |
| 14 | podkarpackie | 160 | 4 | 2,50 | 0,06 |
| 15 | podlaskie | 118 | 2 | 1,69 | 0,00 |
Suszę odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 497 gminach (20,06% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 7,87 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Susza wystąpiła na obszarze 2,76% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,29 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania) Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tab. 2.
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawie kukurydzy na kiszonkę
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 76 | 67,26 | 15,42 |
| 2 | wielkopolskie | 226 | 148 | 65,49 | 8,94 |
| 3 | pomorskie | 123 | 69 | 56,10 | 8,94 |
| 4 | opolskie | 71 | 29 | 40,85 | 1,11 |
| 5 | lubelskie | 213 | 54 | 25,35 | 1,13 |
| 6 | łódzkie | 177 | 31 | 17,51 | 3,20 |
| 7 | lubuskie | 82 | 13 | 15,85 | 0,75 |
| 8 | dolnośląskie | 169 | 19 | 11,24 | 0,38 |
| 9 | śląskie | 167 | 12 | 7,19 | 0,28 |
| 10 | warmińsko-mazurskie | 116 | 8 | 6,90 | 0,04 |
| 11 | mazowieckie | 314 | 21 | 6,69 | 0,43 |
| 12 | świętokrzyskie | 102 | 6 | 5,88 | 0,14 |
| 13 | kujawsko-pomorskie | 144 | 5 | 3,47 | 0,23 |
| 14 | podkarpackie | 160 | 4 | 2,50 | 0,06 |
| 15 | podlaskie | 118 | 2 | 1,69 | 0,00 |
Suszę notowano także w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 370 gminach (14,94% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 1,54 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 2,5% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,42 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 70 | 61,95 | 17,96 |
| 2 | pomorskie | 123 | 65 | 52,85 | 9,89 |
| 3 | wielkopolskie | 226 | 114 | 50,44 | 6,84 |
| 4 | opolskie | 71 | 17 | 23,94 | 0,43 |
| 5 | lubelskie | 213 | 33 | 15,49 | 0,50 |
| 6 | łódzkie | 177 | 22 | 12,43 | 2,04 |
| 7 | lubuskie | 82 | 4 | 4,88 | 0,23 |
| 8 | śląskie | 167 | 8 | 4,79 | 0,30 |
| 9 | mazowieckie | 314 | 14 | 4,46 | 0,26 |
| 10 | dolnośląskie | 169 | 7 | 4,14 | 0,16 |
| 11 | świętokrzyskie | 102 | 4 | 3,92 | 0,05 |
| 12 | warmińsko-mazurskie | 116 | 4 | 3,45 | 0,02 |
| 13 | podkarpackie | 160 | 4 | 2,50 | 0,04 |
| 14 | kujawsko-pomorskie | 144 | 3 | 2,08 | 0,10 |
| 15 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,00 |
Suszę notowano również w uprawach zbóż jarych. Notowano ją w 201 gminach (8,11% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 6,1 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,97% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 1,19 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 4.
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 58 | 51,33 | 8,55 |
| 2 | pomorskie | 123 | 46 | 37,40 | 4,68 |
| 3 | wielkopolskie | 226 | 60 | 26,55 | 1,68 |
| 4 | łódzkie | 177 | 9 | 5,08 | 0,71 |
| 5 | śląskie | 167 | 6 | 3,59 | 0,17 |
| 6 | lubelskie | 213 | 7 | 3,29 | 0,14 |
| 7 | opolskie | 71 | 2 | 2,82 | 0,01 |
| 8 | świętokrzyskie | 102 | 2 | 1,96 | 0,02 |
| 9 | mazowieckie | 314 | 4 | 1,27 | 0,06 |
| 10 | podkarpackie | 160 | 2 | 1,25 | 0,01 |
| 11 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,01 |
| 12 | dolnośląskie | 169 | 2 | 1,18 | 0,00 |
| 13 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
| 14 | kujawsko-pomorskie | 144 | 1 | 0,69 | 0,02 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 265 gminach (10,7% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,88 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 1,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,78 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5
Tabela 5. Zasięg suszy w uprawie roślin strączkowych.
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 65 | 57,52 | 10,78 |
| 2 | pomorskie | 123 | 56 | 45,53 | 5,77 |
| 3 | wielkopolskie | 226 | 82 | 36,28 | 3,21 |
| 4 | opolskie | 71 | 8 | 11,27 | 0,07 |
| 5 | łódzkie | 177 | 13 | 7,34 | 1,12 |
| 6 | lubelskie | 213 | 12 | 5,63 | 0,22 |
| 7 | śląskie | 167 | 6 | 3,59 | 0,22 |
| 8 | dolnośląskie | 169 | 6 | 3,55 | 0,05 |
| 9 | świętokrzyskie | 102 | 3 | 2,94 | 0,02 |
| 10 | warmińsko-mazurskie | 116 | 3 | 2,59 | 0,00 |
| 11 | mazowieckie | 314 | 6 | 1,91 | 0,09 |
| 12 | podkarpackie | 160 | 3 | 1,88 | 0,02 |
| 13 | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,06 |
| 14 | kujawsko-pomorskie | 144 | 1 | 0,69 | 0,02 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 84 gminach (3,39% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 2,26 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,25% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,16 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 6
Tabela 6. Zasięg suszy w uprawie zbóż ozimych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 35 | 30,97 | 2,63 |
| 2 | pomorskie | 123 | 30 | 24,39 | 1,88 |
| 3 | wielkopolskie | 226 | 8 | 3,54 | 0,04 |
| 4 | łódzkie | 177 | 3 | 1,69 | 0,01 |
| 5 | lubelskie | 213 | 3 | 1,41 | 0,03 |
| 6 | mazowieckie | 314 | 3 | 0,96 | 0,01 |
| 7 | kujawsko-pomorskie | 144 | 1 | 0,69 | 0,00 |
| 8 | śląskie | 167 | 1 | 0,60 | 0,00 |
Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 60 gminach (2,42% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,17% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,17 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 7.
Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 31 | 27,43 | 1,84 |
| 2 | pomorskie | 123 | 27 | 21,95 | 1,38 |
| 3 | wielkopolskie | 226 | 1 | 0,44 | 0,00 |
| 4 | mazowieckie | 314 | 1 | 0,32 | 0,00 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach tytoniu. Notowano ją w 59 gminach (2,38% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 2,22 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Notowano ją na obszarze 0,2% gruntów ornych kraju, odnotowano zwiększenie tego obszaru o 0,20 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 8.
Tabela 8. Zasięg suszy w uprawie tytoniu
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1 | zachodniopomorskie | 113 | 31 | 27,43 | 1,95 |
| 2 | pomorskie | 123 | 27 | 21,95 | 1,79 |
| 3 | mazowieckie | 314 | 1 | 0,32 | 0,00 |
Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach chmielu. Notowano ją w 6 gminach (0,24% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,24 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 9.
Tabela 9. Zasięg suszy w uprawie chmielu
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | pomorskie | 123 | 5 | 4,07 | 0,03 |
| 2. | zachodniopomorskie | 113 | 1 | 0,88 | 0,00 |
Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 12 gminach (0,48% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,48 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,01 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 10.
Tabela 10. Zasięg suszy w uprawie drzew owocowych
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | pomorskie | 123 | 5 | 4,07 | 0,03 |
| 2. | zachodniopomorskie | 113 | 1 | 0,88 | 0,00 |
Suszę rolniczą w tym okresie odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 40 gminach (1,61% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 0,52 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 0,07% gruntów ornych kraju Odnotowano zwiększenie o 0,05 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 11.
Tabela 11. Zasięg suszy w uprawie truskawek
| Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
| 1. | zachodniopomorskie | 113 | 21 | 18,58 | 0,73 |
| 2. | pomorskie | 123 | 19 | 15,45 | 0,61 |
Tegoroczny maj był zimny. Najzimniej było w północnych i południowych rejonach Polski, w których notowano temperaturę powietrza od 10 do 12oC, a miejscami w południowych krańcach kraju nawet 8-10oC. Na znacznym obszarze Polski temperatura wynosiła od 12 do 13oC a w Kotlinie Sandomierskiej przekraczała nawet 13oC. Jedynie na północnych krańcach Polski oraz południowo-wschodnich terenach notowano temperaturę w normie wieloletniej, natomiast na przeważającym terenie kraju była niższa od normy od 1 do 2oC.
Czerwiec tego roku był cieplejszy od średniej wieloletniej od 1 do 3oC. Najcieplej (powyżej 20oC) było w okolicach Sandomierza, centralnej części Niziny Mazowieckiej, na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Wielkopolskiej i w południowej części Niziny Śląskiej. Najzimniej było na Pogórzu od 14 do 18oC. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 18 do 20oC.
W pierwszej dekadzie lipca najcieplej było we wschodniej części kraju, na Pogórzu Karpackim oraz w Kotlinie Sandomierskiej, temperatura wynosiła powyżej 21oC. Najchłodniej było w górach od 14 do 16oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano temperaturę od 17 do 21oC. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca najwyższą temperaturę powyżej 23oC stwierdzono na Polesiu Lubelskim. Najchłodniej było od 16 do 20oC w Sudetach, na Przedgórzu Sudeckim oraz Pogórzu Zachodniobeskidzkim oraz w Beskidach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju notowano temperaturę od 20 do 23oC.
W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. Najmniejsze stwierdzono
w północno-zachodnich i południowo wschodnich obszarach Polski wynoszące od 40 do 60 mm i na tych terenach stanowiły 90-100% normy, a na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu Zachodnim i Wołyńskim notowano opady o wielkości tylko 70% normy wieloletniej. Natomiast znacznie wyższe opady od 60 do aż 120 mm notowano w szerokim pasie biegnącym od południowo-zachodnich po północno-wschodnie tereny kraju. Wysokie opady od 100 do ponad 200 mm notowano w Sudetach, w Beskidach Zachodnich oraz w Karpatach. Na przeważającym terenie kraju opady tegorocznego maja stanowiły od 100 a miejscami nawet 150% normy wieloletniej.
W czerwcu tak jak w maju opady były zróżnicowane. Od 40 do 80% normy notowano na Pogórzu, Nizinie Śląskiej, Pojezierzu Pomorskim, Nizinie Mazowieckiej, Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Opady w normie wieloletniej notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, Wyżynie Małopolskiej i w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Opady powyżej 120 % normy notowano na Ziemi Lubuskiej oraz w Zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego.
W pierwszej dekadzie lipca najmniejsze opady (poniżej 15 mm) notowano w północnej części Polesia Lubelskiego, na Wyżynie Wołyńskiej, we wschodniej części Kotliny Sandomierskiej, na Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najwyższe opady zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, w środkowej części Kotliny Sandomierskiej, w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Pólnocnomazowieckiej i na Pojezierzu Iławskim od 70 do 110 mm. Na pozostałym obszarze kraju notowano opady od 15 do 70 mm.
W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady stwierdzono w środkowej części Pogórza Zachodniobeskidzkiego i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej (powyżej 75 mm). Najniższe opady poniżej 25 mm notowano na Wyżynie Lubelskiej, Polesiu, na Nizinie Południowopodlaskiej, Nizinie Śląskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Pobrzeżach, Pojezierzu Pomorskim, w centralnej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz na Ziemi Lubuskiej. W pozostałej części kraju opady wynosiły od 25 do 75 mm.
W okresie sześciodekadowym 21 maja–20 lipiec br. na terenie kraju wystąpiło zmniejszenie deficytu wody dla roślin uprawnych (średnio o 14 mm) w stosunku do poprzedniego monitoringowanego okresu. Takie warunki wilgotnościowe sprawiły, że suszę rolniczą stwierdzono w 15 województwach kraju.
Zdecydowanie największe niedobory wody odnotowano w województwie pomorskim i zachodniopomorskim w którym susza wystąpiła w 11 uprawach. Nieco mniejsza susza wystąpiła w woj. mazowieckim, wielkopolskim, w których stwierdzono ją w 8-7 uprawach. Suszę stwierdzono także w województwie łódzkim, kujawsko-pomorskim, lubelskim i śląskim dla 6 upraw. Natomiast w województwach: lubuskim, opolskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim dolnośląskim oraz podkarpackim notowano niedobory wody, w których stwierdzono suszę dla pięciu upraw. W województwie podlaskim stwierdzono suszę w trzech uprawach. W tym okresie sześciodekadowym nie stwierdzono suszy rolniczej w woj. małopolskim.
Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
Opracowali:
- Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
- Dr hab. Rafał Pudełko
- Dr Katarzyna Żyłowska
- Dr Jan Jadczyszyn
- Mgr Piotr Koza
- Mgr Anna Jędrejek
- Mgr Małgorzata Kozak
- Mgr Tomasz Jóźwicki
- Adrian Matczuk
