Zaangażowanie Komisji Europejskiej w promowanie równości płci w badaniach i innowacjach jest ważną częścią szerszej strategii Komisji Europejskiej na rzecz równości płci na lata 2020-2025, ogłoszonej w marcu 2020 r. Jednym z celów tej strategii jest wzmocnienie Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA) zapewnienie równych szans w środowisku pracy, w którym wszyscy, niezależnie od płci, mogą rozwijać swoje talenty oraz lepsze zintegrowanie wymiaru płci w projektach naukowych w celu poprawy jakości badań, a także ich znaczenia dla społeczeństwa bazującego na wiedzy, technologii i innowacji.
Zgodnie z powyższym podstawy prawne programu ramowego Horyzont Europa (HE) na lata 2021-2027 wspierają działalność Komisji na rzecz równości płci w badaniach i innowacjach, wyznaczając równość płci jako priorytet przekrojowy (ang. cross-cutting priority). Świadczy o tym szereg przepisów. Według art. 7(6) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 28 kwietnia 2021 r. program HE „zapewnia skuteczne propagowanie równych szans dla wszystkich oraz uwzględnianie aspektu płci, w tym włączanie aspektu płci do treści z zakresu badań naukowych i innowacji. Program dąży do eliminowania przyczyn braku równowagi płci. Szczególną uwagę zwraca się na zapewnienie, w miarę możliwości, równowagi płci w panelach oceniających oraz w innych odpowiednich gremiach doradczych, takich jak rady i grupy eksperckie.” Z kolei w akapicie 53 tego samego rozporządzenia można przeczytać, że działalność prowadzona w ramach Horyzontu Europa powinna „dążyć do zniesienia uprzedzeń ze względu na płeć i różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn, do poprawy równowagi między życiem prywatnym i zawodowym oraz propagowania równości kobiet i mężczyzn w obszarze badań i innowacji, w tym zasady równości wynagrodzeń bez dyskryminacji ze względu na płeć (…).” Podobne zapisy można znaleźć także w Programie Szczegółowym HE. W świetle obowiązujących zapisów prawnych w programie Horyzont Europa wprowadzono trzy główne zmiany, które docelowo mają prowadzić do zwiększenia poziomu równouprawnienia płci wśród badaczy i badaczek:
- posiadanie Planu na rzecz Równouprawnienia Płci (ang. Gender Equality Plan – GEP) staje się kryterium kwalifikowalności dla wszystkich organów publicznych, instytucji szkolnictwa wyższego i organizacji badawczych chcących uczestniczyć w programie Horyzont Europa;
- włączenie wymiaru płci do treści badań i innowacji jest domyślnie przyjętym wymogiem, ocenianym w ramach kryterium doskonałości, chyba że w opisie tematu wyraźnie określono inaczej;
- równowaga płci w zespołach badawczych będzie kryterium rozstrzygającym w przypadku wniosków grantowych z taką samą liczbą punktów w rankingu.
Instytut posiadał już regulacje wewnętrzne związane z wewnętrzną polityką antydyskryminacyjną oraz realizował działania nawiązujące do niej w ramach Strategii Rozwoju Kadry Naukowej (HRS4R).
Pod koniec 2021 r. przedstawiamy Państwu finalną wersję Planu Równości Płci Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego. Dokument został wypracowany przy aktywnym włączeniu różnych grup pracowników Instytutu.
Link do Planu Równości Płci IUNG-PIB
- Język polski: https://www.iung.pl/wp-content/uploads/2021/12/GEP_PL.pdf
- Język angielski: https://www.iung.pl/wp-content/uploads/2021/12/GEP_EN.pdf
Notatkę opracowano z wykorzystaniem fragmentów dokumentu:
Plan Równości Płci – jak to zrobić?
Biuro Promocji Nauki PolSCA PAN w Brukseli,
Autorka: dr Justyna Kramarczyk,
konsultacja merytoryczna: Zespół Biura PolSCA. 2021.
