IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz na podstawie kategorii gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W czwartym okresie raportowania, tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -137 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 27 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 IV−10 VI).
Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się, powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano na terenie Pojezierza i Pobrzeża Kaszubskiego, Równiny Słupskiej, Wysoczyzny Damnickiej, Żuław − od -230 do -249 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano również na Pojezierzach Pomorskim, Mazurskim, Wielkopolskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej − od -160 do -229 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe od tego obszaru − od -120 do -159 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -119 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w czwartym okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.
Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.
Susza rolnicza występowała na terenie województw:
- Kujawsko-pomorskiego,
- Lubuskiego,
- Łódzkiego,
- Warmińsko-mazurskiego,
- Wielkopolskiego,
- Zachodniopomorskiego,
- Pomorskiego,
- Podlaskiego,
- Mazowieckiego,
- Dolnośląskiego,
- Opolskiego,
- Śląskiego,
- Świętokrzyskiego,
- Lubelskiego,
- Małopolskiego.
Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Krzewów owocowych,
- Truskawek,
- Rzepaku i rzepiku,
- Roślin strączkowych,
- Kukurydzy na ziarno,
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Drzew owocowych,
- Tytoniu,
- Warzyw gruntowych,
- Chmielu,
- Ziemniaka,
- Buraka cukrowego.
W czwartym okresie raportowania, od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 r., największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1623 gminach (65,52% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 6,25 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 52,01% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tabela 1.
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 98,75 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 89,93 |
3. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 86,32 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 84,66 |
5. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 98,80 |
6. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 97,52 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 90,24 |
8. | podlaskie | 118 | 102 | 86,44 | 32,24 |
9. | mazowieckie | 314 | 269 | 85,67 | 44,49 |
10. | dolnośląskie | 169 | 134 | 79,29 | 33,35 |
11. | opolskie | 71 | 43 | 60,56 | 13,52 |
12. | śląskie | 167 | 56 | 33,53 | 5,89 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 25 | 24,51 | 4,46 |
14. | lubelskie | 213 | 11 | 5,16 | 0,30 |
15. | małopolskie | 182 | 3 | 1,65 | 0,01 |
Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1471 gminach (59,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 44,14% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,8 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tabela 2.
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 90,14 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 78,82 |
3. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 74,80 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 63,13 |
5. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 93,99 |
6. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 87,71 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 76,27 |
8. | podlaskie | 118 | 89 | 75,42 | 23,80 |
9. | dolnośląskie | 169 | 122 | 72,19 | 24,20 |
10. | mazowieckie | 314 | 207 | 65,92 | 33,79 |
11. | opolskie | 71 | 33 | 46,48 | 7,47 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 17 | 16,67 | 2,14 |
13. | śląskie | 167 | 20 | 11,98 | 2,71 |
14. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,01 |
15. | lubelskie | 213 | 1 | 0,47 | 0,05 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1443 gminach (58,26% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 8,81 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 14,25 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tabela 3.
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 94,87 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 81,64 |
3. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 78,14 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 72,04 |
5. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 96,41 |
6. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 93,00 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 82,44 |
8. | dolnośląskie | 169 | 117 | 69,23 | 26,17 |
9. | podlaskie | 118 | 81 | 68,64 | 22,80 |
10. | mazowieckie | 314 | 197 | 62,74 | 34,37 |
11. | opolskie | 71 | 33 | 46,48 | 7,80 |
12. | śląskie | 167 | 20 | 11,98 | 2,11 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 12 | 11,76 | 1,69 |
14. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,00 |
15. | lubelskie | 213 | 1 | 0,47 | 0,04 |
Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 1366 gminach (55,15% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,11 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 43,58% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 8,23 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tabela 4.
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach truskawek
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 91,30 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 78,75 |
3. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 73,60 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 65,74 |
5. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 94,74 |
6. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 88,71 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 78,82 |
8. | dolnośląskie | 169 | 106 | 62,72 | 24,18 |
9. | mazowieckie | 314 | 169 | 53,82 | 30,53 |
10. | podlaskie | 118 | 62 | 52,54 | 17,17 |
11. | opolskie | 71 | 26 | 36,62 | 5,75 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 9 | 8,82 | 0,81 |
13. | śląskie | 167 | 14 | 8,38 | 0,86 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach rzepaku i rzepiku. W tych uprawach notowano ją w 1321 gminach (53,33% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,89 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 37,26% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 27,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tabela 5.
Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 73,85 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 74,38 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 48,09 |
4. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 86,75 |
5. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 75,54 |
6. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 69,85 |
7. | łódzkie | 177 | 175 | 98,87 | 63,33 |
8. | dolnośląskie | 169 | 97 | 57,40 | 21,02 |
9. | mazowieckie | 314 | 156 | 49,68 | 26,56 |
10. | podlaskie | 118 | 51 | 43,22 | 12,05 |
11. | opolskie | 71 | 24 | 33,80 | 4,49 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 7 | 6,86 | 0,53 |
13. | śląskie | 167 | 8 | 4,79 | 0,20 |
Suszę rolniczą odnotowano w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 1267 gminach (51,15% gmin Polski) na obszarze 37,45% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tabela 6.
Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 83,57 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 71,38 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 50,19 |
4. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 88,88 |
5. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 79,66 |
6. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 70,80 |
7. | łódzkie | 177 | 172 | 97,18 | 61,03 |
8. | dolnośląskie | 169 | 90 | 53,25 | 19,42 |
9. | mazowieckie | 314 | 143 | 45,54 | 23,03 |
10. | podlaskie | 118 | 38 | 32,20 | 8,81 |
11. | opolskie | 71 | 18 | 25,35 | 3,19 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 3 | 2,94 | 0,25 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na ziarno, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tabela 7.
Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 62,93 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 44,48 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 32,51 |
4. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 73,50 |
5. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 63,92 |
6. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 54,87 |
7. | łódzkie | 177 | 165 | 93,22 | 47,13 |
8. | dolnośląskie | 169 | 83 | 49,11 | 11,81 |
9. | mazowieckie | 314 | 129 | 41,08 | 13,18 |
10. | podlaskie | 118 | 26 | 22,03 | 6,28 |
11. | opolskie | 71 | 14 | 19,72 | 0,84 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 2 | 1,96 | 0,10 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tabela 8.
Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 62,93 |
2. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 44,48 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 32,51 |
4. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 73,50 |
5. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 63,92 |
6. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 54,87 |
7. | łódzkie | 177 | 165 | 93,22 | 47,13 |
8. | dolnośląskie | 169 | 83 | 49,11 | 11,81 |
9. | mazowieckie | 314 | 129 | 41,08 | 13,18 |
10. | podlaskie | 118 | 26 | 22,03 | 6,28 |
11. | opolskie | 71 | 14 | 19,72 | 0,84 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 2 | 1,96 | 0,10 |
Suszę rolniczą odnotowano w uprawach drzew owocowych, notowano ją w 1130 gminach (45,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,15 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,97% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 18,37 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 9.
Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 69,74 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 60,56 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 143 | 99,31 | 61,47 |
4. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 51,18 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 115 | 99,14 | 28,18 |
6. | lubuskie | 82 | 78 | 95,12 | 38,03 |
7. | łódzkie | 177 | 149 | 84,18 | 40,47 |
8. | dolnośląskie | 169 | 64 | 37,87 | 9,66 |
9. | mazowieckie | 314 | 101 | 32,17 | 8,88 |
10. | podlaskie | 118 | 12 | 10,17 | 0,98 |
11. | opolskie | 71 | 7 | 9,86 | 0,40 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 24,10% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 10.
Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach tytoniu
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 70,15 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 61,16 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 143 | 99,31 | 62,38 |
4. | pomorskie | 123 | 120 | 97,56 | 51,91 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 111 | 95,69 | 26,99 |
6. | lubuskie | 82 | 71 | 86,59 | 30,08 |
7. | łódzkie | 177 | 128 | 72,32 | 38,42 |
8. | dolnośląskie | 169 | 48 | 28,40 | 8,04 |
9. | mazowieckie | 314 | 70 | 22,29 | 5,74 |
10. | opolskie | 71 | 5 | 7,04 | 0,20 |
11. | podlaskie | 118 | 3 | 2,54 | 0,21 |
Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 20,25% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tabela 11.
Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 58,94 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 50,61 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 143 | 99,31 | 56,13 |
4. | pomorskie | 123 | 120 | 97,56 | 43,92 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 111 | 95,69 | 21,06 |
6. | lubuskie | 82 | 71 | 86,59 | 26,12 |
7. | łódzkie | 177 | 128 | 72,32 | 30,87 |
8. | dolnośląskie | 169 | 48 | 28,40 | 6,36 |
9. | mazowieckie | 314 | 70 | 22,29 | 4,87 |
10. | opolskie | 71 | 5 | 7,04 | 0,20 |
11. | podlaskie | 118 | 3 | 2,54 | 0,21 |
Suszę rolniczą odnotowano w uprawach chmielu, notowano ją w 31 gminach (1,25% gmin Polski) na obszarze 0,09% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tabela 12.
Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach chmielu
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | pomorskie | 123 | 24 | 19,51 | 1,92 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 3 | 2,65 | 0,01 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 2 | 1,39 | 0,02 |
4. | wielkopolskie | 226 | 2 | 0,88 | 0,00 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach ziemniaka, notowano ją w 21 gminach (0,85% gmin Polski) na obszarze 0,06% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tabela 13.
Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | pomorskie | 123 | 18 | 14,63 | 1,30 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 2 | 1,77 | 0,00 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 1 | 0,69 | 0,00 |
Suszę rolniczą odnotowano w uprawach buraka cukrowego, notowano ją w 5 gminach (0,20% gmin Polski) na obszarze 0,03% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego przedstawia tabela 14.
Tabela 14. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | pomorskie | 123 | 5 | 4,07 | 0,61 |
W tegorocznym okresie wegetacyjnym, od 21 marca do 20 czerwca, opracowano cztery raporty dotyczące monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Krzewów owocowych,
- Truskawek,
- Rzepaku i rzepiku,
- Roślin strączkowych,
- Kukurydzy na ziarno,
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Drzew owocowych,
- Tytoniu,
- Warzyw gruntowych,
- Chmielu,
- Ziemniaka,
- Buraka cukrowego.
Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 98,88 |
2. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 98,80 |
3. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 97,91 |
4. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 89,93 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 88,29 |
6. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 86,58 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 90,60 |
8. | podlaskie | 118 | 117 | 99,15 | 56,86 |
9. | mazowieckie | 314 | 294 | 93,63 | 49,97 |
10. | dolnośląskie | 169 | 134 | 79,29 | 33,35 |
11. | opolskie | 71 | 43 | 60,56 | 13,52 |
12. | śląskie | 167 | 56 | 33,53 | 5,89 |
13. | lubelskie | 213 | 56 | 26,29 | 3,17 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 25 | 24,51 | 4,46 |
15. | małopolskie | 182 | 3 | 1,65 | 0,01 |
Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 93,99 |
2. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 90,28 |
3. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 88,00 |
4. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 78,82 |
5. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 75,04 |
6. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 68,20 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 77,03 |
8. | podlaskie | 118 | 116 | 98,31 | 43,67 |
9. | mazowieckie | 314 | 245 | 78,03 | 39,26 |
10. | dolnośląskie | 169 | 122 | 72,19 | 24,20 |
11. | opolskie | 71 | 33 | 46,48 | 7,47 |
12. | śląskie | 167 | 20 | 11,98 | 2,71 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 17 | 16,67 | 2,14 |
14. | lubelskie | 213 | 29 | 13,62 | 1,22 |
15. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,01 |
Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 96,41 |
2. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 94,97 |
3. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 93,15 |
4. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 81,64 |
5. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 78,24 |
6. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 73,77 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 82,96 |
8. | mazowieckie | 314 | 210 | 66,88 | 36,84 |
9. | podlaskie | 118 | 111 | 94,07 | 35,71 |
10. | dolnośląskie | 169 | 117 | 69,23 | 26,17 |
11. | opolskie | 71 | 33 | 46,48 | 7,80 |
12. | śląskie | 167 | 20 | 11,98 | 2,11 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 12 | 11,76 | 1,69 |
14. | lubelskie | 213 | 14 | 6,57 | 0,21 |
15. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,00 |
Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 94,75 |
2. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 91,51 |
3. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 89,15 |
4. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 78,75 |
5. | łódzkie | 177 | 177 | 100,00 | 73,83 |
6. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 72,66 |
7. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 79,84 |
8. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 39,19 |
9. | mazowieckie | 314 | 204 | 64,97 | 36,12 |
10. | dolnośląskie | 169 | 106 | 62,72 | 24,18 |
11. | opolskie | 71 | 26 | 36,62 | 5,75 |
12. | śląskie | 167 | 14 | 8,38 | 0,86 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 9 | 8,82 | 0,81 |
14. | lubelskie | 213 | 21 | 9,86 | 0,55 |
Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 86,75 |
2. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 75,54 |
3. | lubuskie | 82 | 82 | 100,00 | 74,38 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 73,90 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 48,18 |
6. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 69,95 |
7. | łódzkie | 177 | 175 | 98,87 | 63,33 |
8. | mazowieckie | 314 | 156 | 49,68 | 26,58 |
9. | dolnośląskie | 169 | 97 | 57,40 | 21,02 |
10. | podlaskie | 118 | 53 | 44,92 | 13,00 |
11. | opolskie | 71 | 24 | 33,80 | 4,49 |
12. | świętokrzyskie | 102 | 7 | 6,86 | 0,53 |
13. | śląskie | 167 | 8 | 4,79 | 0,20 |
Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | wielkopolskie | 226 | 226 | 100,00 | 69,75 |
2. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 61,73 |
3. | zachodniopomorskie | 113 | 113 | 100,00 | 60,74 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 30,42 |
5. | pomorskie | 123 | 122 | 99,19 | 52,12 |
6. | łódzkie | 177 | 149 | 84,18 | 40,50 |
7. | lubuskie | 82 | 78 | 95,12 | 38,03 |
8. | dolnośląskie | 169 | 64 | 37,87 | 9,66 |
9. | mazowieckie | 314 | 102 | 32,48 | 9,56 |
10. | podlaskie | 118 | 19 | 16,10 | 1,92 |
11. | opolskie | 71 | 7 | 9,86 | 0,40 |
Wystąpienie tej wielkości strat dla kraju dla okresu 21.03 – 20.06 br. przedstawia tabela 21.
Tabela 21. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03.−20.06.2023 r.
Lp. | Uprawa | Liczba gmin z suszą | % gmin z suszą | % gruntów z suszą |
1. | Zboża jare | 1708 | 68,95 | 54,80 |
2. | Zboża ozime | 1564 | 63,14 | 46,61 |
4. | Krzewy owocowe | 1499 | 60,52 | 47,65 |
3. | Truskawki | 1475 | 59,55 | 46,28 |
5. | Rzepak i rzepik | 1323 | 53,41 | 37,33 |
6. | Rośliny strączkowe | 1267 | 51,15 | 37,45 |
7. | Kukurydza na ziarno | 1222 | 49,33 | 27,82 |
8. | Kukurydza na kiszonkę | 1222 | 49,33 | 27,82 |
9. | Drzewa owocowe | 1140 | 46,02 | 25,34 |
10. | Tytoń | 1038 | 41,91 | 24,10 |
11. | Warzywa gruntowe | 1038 | 41,91 | 20,25 |
12. | Chmiel | 31 | 1,25 | 0,09 |
13. | Ziemniak | 21 | 0,85 | 0,06 |
14. | Burak Cukrowy | 5 | 0,20 | 0,03 |
Tegoroczny kwiecień pod względem temperatury powietrza był przeciętny. Najniższą średnią temperaturę na terenie kraju notowano w północnej części Pojezierza Pomorskiego − od 6 do 7oC. Natomiast w południowej części tego Pojezierza oraz na Pojezierzu Mazurskim, na Nizinach Śląskiej, Wielkopolskiej, na Roztoczu, na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim, temperatura był wyższa i wynosiła 7−8oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano od 8 do 10oC.
Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13oC, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12oC (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich − od 0,5 do 1,0oC).
W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej − od 16 do ponad 17oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 20 do 22oC (w drugiej dekadzie). Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju − od 13 do 15oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 14 do 16oC (w drugiej dekadzie). Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 16oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 16 do 20oC w drugiej dekadzie tego miesiąca.
Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.
W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca usłonecznienie było już nieco mniejsze. Najniższe notowano w południowej Polsce − od 80 do 100 godzin (w pierwszej dekadzie) oraz na wschodnich i zachodnich obszarach − od 40 do 70 godz. (w drugiej dekadzie). Natomiast w północnej części kraju liczba godzin ze Słońcem wynosiła od 100 do 140 godz. (w pierwszej dekadzie) oraz do 100 do 125 godz. w drugiej dekadzie tego miesiąca.
Kwiecień pod względem opadowym na terenie kraju był bardzo zróżnicowany. Na północy Polski notowano opady od poniżej 10 do 20 mm, stanowiące poniżej 70 do 80% normy wieloletniej (1991−2020). Na południu kraju wynosiły od 30 do 50 mm, a przy granicy Polski od 60 do 80 mm, tj. od 100 do 170% normy. Natomiast na pozostałym terytorium kraju notowano opady od 20 do 30 mm (ok. 100% normy).
W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe − od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju były już większe − od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy − od 30 do 100% w stosunku do wielolecia, a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30%.
Szczególnie niskie opady notowano w trzeciej dekadzie maja, w pierwszej oraz drugiej dekadzie czerwca. Na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 5 mm. Tylko lokalnie na zachodzie kraju notowano ich wystąpienie od 5 do 10 mm (w trzeciej dekadzie maja), od 5 do 100 mm na południu Polski (w pierwszej dekadzie czerwca) oraz we wschodnich krańcach w trzeciej dekadzie czerwca.
W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, a w czwartym do 3,5 mm/dzień, co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody, zwłaszcza w północnej Polsce. Brak opadów, zwłaszcza w trzeciej dekadzie maja oraz w pierwszej czerwca, spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w trzecim raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Stwierdzamy, że największe niedobory wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych w północnej i centralnej Polsce wynosiły od -200 do -249 mm.
Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. Zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.
Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:
Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:
- liczba gmin z suszą,
- udział gmin z suszą,
- udział powierzchni z suszą
dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku, aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny
w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej
w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.
Tegoroczne warunki pogodowe obecnej wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych w 15 województwach. Nie notowano tych strat w województwie podkarpackim.
Poniżej przedstawiamy średnie straty w powiatach, w których obniżenie plonów roślin uprawnych wynosi przynajmniej 20% dla poszczególnych kategorii gleb w zależności od ich podatności na suszę rolniczą.
Od 21 marca do 20 czerwca 2023 r. starty w plonach powyżej 20% dla powiatów odnotowano w uprawach:
- zbóż jarych I kategoria glebowa
- zbóż jarych II kategoria glebowa
- zbóż jarych III kategoria glebowa
- zbóż jarych IV kategoria glebowa
- zbóż ozimych I kategoria glebowa
- zbóż ozimych II kategoria glebowa
- zbóż ozimych III kategoria glebowa
- kukurydzy na ziarno I kategoria glebowa
- kukurydzy na ziarno II kategoria glebowa
- kukurydzy na kiszonkę I kategoria glebowa
- kukurydzy na kiszonkę II kategoria glebowa
- rzepaku i rzepiku I kategoria glebowa
- rzepaku i rzepiku II kategoria glebowa
- rzepaku i rzepiku III kategoria glebowa
- truskawek I kategoria glebowa
- truskawek II kategoria glebowa
- truskawek III kategoria glebowa
- krzewów owocowych I kategoria glebowa
- krzewów owocowych II kategoria glebowa
- krzewów owocowych III kategoria glebowa
- krzewów owocowych IV kategoria glebowa
- drzew owocowych I kategoria glebowa
- drzew owocowych II kategoria glebowa
- roślin strączkowych I kategoria glebowa
- roślin strączkowych II kategoria glebowa
- roślin strączkowych III kategoria glebowa
- tytoniu I kategoria glebowa
- tytoniu II kategoria glebowa
- warzyw gruntowych I kategoria glebowa
- warzyw gruntowych II kategoria glebowa.
Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
Opracowali:
- Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
- Dr hab. Rafał Pudełko
- Dr Katarzyna Żyłowska
- Dr Jan Jadczyszyn
- Mgr Piotr Koza
- Mgr Anna Jędrejek
- Mgr Małgorzata Kozak
- Mgr Tomasz Jóźwicki
- Adrian Matczuk