Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy (IUNG-PIB) w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W piątym okresie raportowania tj. od 1 maja do 30 czerwca 2024 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, była ujemna, wynosiła -121 mm. Deficyt wody w obecnym okresie w stosunku do poprzedniego okresu sześciodekadowego uległ zwiększeniu o 3 mm.
Największe niedobory wody od -160 do -229 mm notowano na obszarze: Pojezierza Mazurskiego, Polesia, Wyżyny Lubelskiej, Niziny Mazowieckiej oraz Podlaskiej. Na południu kraju deficyt wody był najmniejszy od -50 do -119 mm. Na pozostałym terytorium Polski notowano braki wody dla roślin uprawnych od -120 do -159 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w piątym okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski, powodujące straty w plonach monitorowanych upraw przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskanych w przeciętnych wieloletnich warunkach pogodowych.
Susza rolnicza występowała na terenie województw:
- Podlaskiego,
- Mazowieckiego,
- Kujawsko-pomorskiego,
- Warmińsko-mazurskiego,
- Lubelskiego,
- Łódzkiego,
- Pomorskiego,
- Dolnośląskiego,
- Lubuskiego,
- Podkarpackiego,
- Wielkopolskiego,
- Opolskiego,
- Śląskiego,
- Zachodniopomorskiego,
- Świętokrzyskiego,
- Małopolskiego.
Susza występowała w dwunastu uprawach:
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Krzewów owocowych,
- Truskawek,
- Rzepaku i rzepiku,
- Roślin strączkowych,
- Kukurydzy na ziarno,
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Drzew owocowych,
- Warzyw gruntowych,
- Tytoniu
- Chmielu
W piątym okresie raportowania od 1 maja do 30 czerwca 2024 r. największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1776 gminach (71,70% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 0,28 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 27,47% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 1,16 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tab. 1.
Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 59,69 |
2. | mazowieckie | 314 | 313 | 99,68 | 64,38 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 138 | 95,83 | 36,29 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 111 | 95,69 | 41,23 |
5. | lubelskie | 213 | 194 | 91,08 | 33,12 |
6. | łódzkie | 177 | 156 | 88,14 | 40,38 |
7. | pomorskie | 123 | 101 | 82,11 | 13,47 |
8. | dolnośląskie | 169 | 132 | 78,11 | 8,03 |
9. | lubuskie | 82 | 60 | 73,17 | 13,65 |
10. | podkarpackie | 160 | 111 | 69,38 | 10,64 |
11. | wielkopolskie | 226 | 153 | 67,70 | 16,33 |
12. | opolskie | 71 | 44 | 61,97 | 5,58 |
13. | śląskie | 167 | 64 | 38,32 | 6,03 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 43 | 38,05 | 2,82 |
15. | świętokrzyskie | 102 | 36 | 35,29 | 2,50 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,19 |
Suszę notowano również w uprawach rzepaku i rzepiku. Notowano ją w 1774 gminach (71,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 24,59 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,32% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 14,23 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tab. 2.
Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 53,55 |
2. | mazowieckie | 314 | 313 | 99,68 | 58,28 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 138 | 95,83 | 31,52 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 111 | 95,69 | 34,70 |
5. | lubelskie | 213 | 194 | 91,08 | 28,29 |
6. | łódzkie | 177 | 156 | 88,14 | 36,27 |
7. | pomorskie | 123 | 101 | 82,11 | 11,87 |
8. | dolnośląskie | 169 | 132 | 78,11 | 7,24 |
9. | lubuskie | 82 | 60 | 73,17 | 12,52 |
10. | podkarpackie | 160 | 110 | 68,75 | 9,88 |
11. | wielkopolskie | 226 | 153 | 67,70 | 14,05 |
12. | opolskie | 71 | 43 | 60,56 | 4,90 |
13. | śląskie | 167 | 64 | 38,32 | 5,43 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 43 | 38,05 | 2,64 |
15. | świętokrzyskie | 102 | 36 | 35,29 | 2,33 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,19 |
Suszę notowano również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 1616 gminach (65,24% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 5,93 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 22,78% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 5,71 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tab. 3.
Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 53,66 |
2. | mazowieckie | 314 | 311 | 99,04 | 57,22 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 135 | 93,75 | 28,39 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 107 | 92,24 | 34,77 |
5. | lubelskie | 213 | 189 | 88,73 | 28,46 |
6. | łódzkie | 177 | 143 | 80,79 | 32,92 |
7. | pomorskie | 123 | 86 | 69,92 | 8,51 |
8. | dolnośląskie | 169 | 115 | 68,05 | 5,19 |
9. | wielkopolskie | 226 | 134 | 59,29 | 11,27 |
10. | lubuskie | 82 | 48 | 58,54 | 8,79 |
11. | podkarpackie | 160 | 89 | 55,62 | 8,59 |
12. | opolskie | 71 | 35 | 49,30 | 3,28 |
13. | śląskie | 167 | 53 | 31,74 | 3,59 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 27 | 26,47 | 1,50 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 24 | 21,24 | 1,36 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,06 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach zbóż ozimych. W tych uprawach notowano ją w 1489 gminach (60,11% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 1,58 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 17,22% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 0,38 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tab. 4.
Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 53,66 |
2. | mazowieckie | 314 | 311 | 99,04 | 57,22 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 135 | 93,75 | 28,39 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 107 | 92,24 | 34,77 |
5. | lubelskie | 213 | 189 | 88,73 | 28,46 |
6. | łódzkie | 177 | 143 | 80,79 | 32,92 |
7. | pomorskie | 123 | 86 | 69,92 | 8,51 |
8. | dolnośląskie | 169 | 115 | 68,05 | 5,19 |
9. | wielkopolskie | 226 | 134 | 59,29 | 11,27 |
10. | lubuskie | 82 | 48 | 58,54 | 8,79 |
11. | podkarpackie | 160 | 89 | 55,62 | 8,59 |
12. | opolskie | 71 | 35 | 49,30 | 3,28 |
13. | śląskie | 167 | 53 | 31,74 | 3,59 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 27 | 26,47 | 1,50 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 24 | 21,24 | 1,36 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,06 |
Suszę odnotowano w uprawach roślin strączkowych. Notowano ją w 1268 gminach (51,19% gmin Polski). Nastąpiło zwiększenie o 14,13 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 13,24% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,04 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tab. 5.
Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 38,37 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 38,12 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 112 | 77,78 | 9,95 |
4. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 17,19 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 86 | 74,14 | 21,47 |
6. | łódzkie | 177 | 120 | 67,80 | 19,40 |
7. | pomorskie | 123 | 59 | 47,97 | 2,04 |
8. | dolnośląskie | 169 | 79 | 46,75 | 1,32 |
9. | wielkopolskie | 226 | 84 | 37,17 | 3,40 |
10. | lubuskie | 82 | 28 | 34,15 | 2,44 |
11. | podkarpackie | 160 | 54 | 33,75 | 4,69 |
12. | opolskie | 71 | 19 | 26,76 | 0,87 |
13. | śląskie | 167 | 29 | 17,37 | 0,83 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,24 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 8 | 7,08 | 0,23 |
Suszę notowano także w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 1266 gminach (51,11% gmin Polski). Nastąpiło zwiększenie o 23,62 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 10,81% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,87 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 6.
Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 32,44 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 30,22 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 112 | 77,78 | 7,50 |
4. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 14,18 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 86 | 74,14 | 17,65 |
6. | łódzkie | 177 | 120 | 67,80 | 15,41 |
7. | pomorskie | 123 | 59 | 47,97 | 1,99 |
8. | dolnośląskie | 169 | 78 | 46,15 | 1,25 |
9. | wielkopolskie | 226 | 84 | 37,17 | 3,13 |
10. | lubuskie | 82 | 28 | 34,15 | 2,42 |
11. | podkarpackie | 160 | 53 | 33,12 | 3,93 |
12. | opolskie | 71 | 19 | 26,76 | 0,85 |
13. | śląskie | 167 | 29 | 17,37 | 0,83 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,24 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 8 | 7,08 | 0,23 |
Suszę notowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Notowano ją w 1266 gminach (51,11% gmin Polski). Nastąpiło zwiększenie o 23,62 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 10,81% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 6,87 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tab. 7.
Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 32,44 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 30,22 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 112 | 77,78 | 7,50 |
4. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 14,18 |
5. | warmińsko-mazurskie | 116 | 86 | 74,14 | 17,65 |
6. | łódzkie | 177 | 120 | 67,80 | 15,41 |
7. | pomorskie | 123 | 59 | 47,97 | 1,99 |
8. | dolnośląskie | 169 | 78 | 46,15 | 1,25 |
9. | wielkopolskie | 226 | 84 | 37,17 | 3,13 |
10. | lubuskie | 82 | 28 | 34,15 | 2,42 |
11. | podkarpackie | 160 | 53 | 33,12 | 3,93 |
12. | opolskie | 71 | 19 | 26,76 | 0,85 |
13. | śląskie | 167 | 29 | 17,37 | 0,83 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,24 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 8 | 7,08 | 0,23 |
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach truskawek, notowano ją w 1202 gminach (48,53% gmin Polski), nastąpiło zmniejszenie o 2,78 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 13,28% gruntów ornych kraju (zmniejszenie o 0,18 punktu procentowego względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawach truskawek w województwach przedstawia tab. 8.
Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach truskawek
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 114 | 96,61 | 38,66 |
2. | mazowieckie | 314 | 301 | 95,86 | 38,92 |
3. | kujawsko-pomorskie | 144 | 109 | 75,69 | 9,94 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 86 | 74,14 | 21,70 |
5. | lubelskie | 213 | 152 | 71,36 | 17,44 |
6. | łódzkie | 177 | 110 | 62,15 | 19,23 |
7. | dolnośląskie | 169 | 68 | 40,24 | 1,09 |
8. | pomorskie | 123 | 49 | 39,84 | 1,69 |
9. | wielkopolskie | 226 | 79 | 34,96 | 3,07 |
10. | podkarpackie | 160 | 50 | 31,25 | 4,49 |
11. | lubuskie | 82 | 25 | 30,49 | 1,96 |
12. | opolskie | 71 | 17 | 23,94 | 0,71 |
13. | śląskie | 167 | 24 | 14,37 | 0,69 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,19 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 8 | 7,08 | 0,16 |
Suszę notowano w uprawach drzew owocowych. Notowano ją w 479 gminach (19,34% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 5,69 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,06% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 1,52 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 9.
Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 198 | 63,06 | 9,87 |
2. | podlaskie | 118 | 70 | 59,32 | 12,83 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 59 | 50,86 | 4,99 |
4. | lubelskie | 213 | 66 | 30,99 | 4,23 |
5. | łódzkie | 177 | 45 | 25,42 | 3,17 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 16 | 11,11 | 0,32 |
7. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,36 |
8. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
9. | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,00 |
Suszę notowano w uprawach tytoniu. Notowano ją w 479 gminach (19,34% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 13,53 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 4,08% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 3,63 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawie tytoniu
w województwach przedstawia tab. 10.
Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach tytoniu
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 198 | 63,06 | 12,48 |
2. | podlaskie | 118 | 70 | 59,32 | 17,36 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 59 | 50,86 | 7,17 |
4. | lubelskie | 213 | 66 | 30,99 | 6,42 |
5. | łódzkie | 177 | 45 | 25,42 | 3,90 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 16 | 11,11 | 0,33 |
7. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,36 |
8. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
9. | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,00 |
Suszę notowano w uprawach warzyw gruntowych. Notowano ją w 479 gminach (19,34% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 13,53 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 3,37% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 2,92 punktu procentowego w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tab. 11.
Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 198 | 63,06 | 10,54 |
2. | podlaskie | 118 | 70 | 59,32 | 14,58 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 59 | 50,86 | 5,59 |
4. | lubelskie | 213 | 66 | 30,99 | 5,04 |
5. | łódzkie | 177 | 45 | 25,42 | 3,21 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 16 | 11,11 | 0,32 |
7. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,36 |
8. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
9. | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,00 |
Suszę notowano w uprawach chmielu. Notowano ją w 7 gminach (0,28% gmin Polski). Suszę notowano na obszarze 0,01% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tab. 12.
Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach chmielu
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 5 | 4,24 | 0,07 |
2. | mazowieckie | 314 | 2 | 0,64 | 0,06 |
W maju najchłodniej było w Polsce na obszarach górskich oraz na Pobrzeżu (poniżej 14°C). Na północ od gór i na południe od Pobrzeża notowano temperaturę od 14 do 16°C. Najwyższa temperatura powietrza (16°C) wystąpiła na przeważającym obszarze kraju. Miesiąc ten był ciepły z temperaturą wyższą od 2 do 4°C od normy wieloletniej.
W pierwszej dekadzie czerwca najcieplej było w południowo-wschodniej Polsce od 17 do 19°C. Natomiast najchłodniej w części północno-zachodniej od 14 do 16°C. Na pozostałym terytorium kraju notowano od 16 do 17°C. Natomiast w drugiej dekadzie czerwca najchłodniej było na Pojezierzu Pomorskim i w obszarach górskich (poniżej 14°C), na pozostałym terytorium kraju notowano od 14 do 17°C. Temperaturę powyżej 17°C wystąpiła na wschodzie Polski. Natomiast w trzeciej dekadzie najniższą temperaturę notowano na Pojezierzu Pomorskim, Mazurskim oraz na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim poniżej 19oC. Najcieplej było na Nizinie Śląskiej, gdzie notowano powyżej 22oC. Na pozostałym obszarze kraju temperatura wynosiła od 19 do 22oC.
W maju najmniejsze opady, poniżej 15 mm, notowano na Mazowszu, Podlasiu, Polesiu Lubelskim oraz na Wyżynie Lubelskiej, stanowiły na tych terenach od 10 do 30% normy wieloletniej. Natomiast najwyższe opady, powyżej 50 mm a nawet 100 mm wystąpiły na obszarach górskich, w północno-zachodniej oraz w zachodniej części kraju, stanowiące od 90 do 120% normy. Na pozostałym terytorium Polski opady odnotowano od 15 do 50 mm, które stanowiły od 30 do 90% normy wieloletniej.
W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najwyższe opady atmosferyczne powyżej 50 mm a nawet 100 mm wystąpiły w południowo-wschodniej Polsce. Natomiast najniższe w części północno-zachodniej kraju a także na Warmii, Kaszubach oraz w zachodniej części Niziny Śląskiej od poniżej 5 do 15 mm. Na pozostałym terytorium kraju opady notowano od 15 do 50 mm. Natomiast w trzeciej dekadzie najmniejsze opady (poniżej 10 mm) notowano na południowym wschodzie kraju oraz na Lubelszczyźnie, zaś najwyższe z od 35 mm do ponad 50 mm odnotowano na północy Polski, w górach i we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego. Na pozostałym obszarze kraju opady wahały się od 10 do 35 mm.
W pierwszym raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotranspiracji potencjalnej wynoszące 2,6 mm/dzień. Natomiast w drugim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,0 mm/dzień w trzecim do 3,1 mm/dzień, w czwartym do 3,5 mm /dzień a w piątym do 3,9 mm/dzień. Znaczny wzrost ewapotranspiracji w czwartym i piątym okresie oraz stosunkowo niskie opady atmosferyczne były przyczyną, że wzrósł deficyt wody na przeważającym obszarze kraju.
W tegorocznym okresie wegetacyjnym od 21 marca do 30 czerwca opracowano pięć raportów dotyczących monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Krzewów owocowych,
- Truskawek,
- Rzepaku i rzepiku,
- Roślin strączkowych,
- Kukurydzy na ziarno,
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Drzew owocowych,
- Warzyw gruntowych,
- Tytoniu.
Maksymalny zasięg suszy rolniczej dla poszczególnych upraw i województw oraz dla całej Polski w okresie 21 marzec – 30 czerwiec przedstawiają tabele 13-23
Tabela 13. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych 21 marzec – 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | kujawsko-pomorskie | 144 | 144 | 100,00 | 47,33 |
2. | mazowieckie | 314 | 314 | 100,00 | 74,02 |
3. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 63,90 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 56,28 |
5. | łódzkie | 177 | 176 | 99,44 | 61,91 |
6. | wielkopolskie | 226 | 223 | 98,67 | 39,95 |
7. | lubelskie | 213 | 210 | 98,59 | 52,45 |
8. | pomorskie | 123 | 121 | 98,37 | 42,87 |
9. | lubuskie | 82 | 79 | 96,34 | 32,58 |
10. | dolnośląskie | 169 | 155 | 91,72 | 19,88 |
11. | świętokrzyskie | 102 | 89 | 87,25 | 18,95 |
12. | zachodniopomorskie | 113 | 95 | 84,07 | 10,77 |
13. | podkarpackie | 160 | 119 | 74,38 | 12,46 |
14. | opolskie | 71 | 50 | 70,42 | 10,95 |
15. | śląskie | 167 | 81 | 48,50 | 12,49 |
16. | małopolskie | 182 | 8 | 4,40 | 0,79 |
Polska | 2477 | 2098 | 84,70 | 40,88 |
Tabela 14. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych 21 marzec – 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 314 | 100,00 | 62,74 |
2. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 50,57 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 38,22 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 142 | 98,61 | 26,30 |
5. | łódzkie | 177 | 174 | 98,31 | 46,95 |
6. | lubelskie | 213 | 209 | 98,12 | 39,26 |
7. | pomorskie | 123 | 118 | 95,93 | 26,32 |
8. | wielkopolskie | 226 | 215 | 95,13 | 25,04 |
9. | lubuskie | 82 | 74 | 90,24 | 22,05 |
10. | dolnośląskie | 169 | 148 | 87,57 | 13,99 |
11. | świętokrzyskie | 102 | 84 | 82,35 | 14,65 |
12. | opolskie | 71 | 42 | 59,15 | 5,90 |
13. | podkarpackie | 160 | 91 | 56,88 | 8,89 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 61 | 53,98 | 4,19 |
15. | śląskie | 167 | 63 | 37,72 | 5,85 |
16. | małopolskie | 182 | 6 | 3,30 | 0,32 |
Polska | 2477 | 1975 | 79,73 | 29,55 |
Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych 21 marzec – 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 314 | 100,00 | 64,71 |
2. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 55,68 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 116 | 100,00 | 42,87 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 140 | 97,22 | 32,56 |
5. | lubelskie | 213 | 207 | 97,18 | 37,84 |
6. | pomorskie | 123 | 114 | 92,68 | 28,21 |
7. | łódzkie | 177 | 164 | 92,66 | 42,19 |
8. | lubuskie | 82 | 67 | 81,71 | 16,45 |
9. | dolnośląskie | 169 | 133 | 78,70 | 8,25 |
10. | wielkopolskie | 226 | 166 | 73,45 | 14,76 |
11. | opolskie | 71 | 41 | 57,75 | 5,00 |
12. | podkarpackie | 160 | 91 | 56,88 | 8,73 |
13. | świętokrzyskie | 102 | 54 | 52,94 | 5,05 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 57 | 50,44 | 4,17 |
15. | śląskie | 167 | 57 | 34,13 | 4,30 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,06 |
Polska | 2477 | 1841 | 74,32 | 28,34 |
Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 314 | 100,00 | 59,57 |
2. | podlaskie | 118 | 117 | 99,15 | 46,64 |
3. | lubelskie | 213 | 209 | 98,12 | 38,92 |
4. | warmińsko-mazurskie | 116 | 113 | 97,41 | 35,47 |
5. | łódzkie | 177 | 170 | 96,05 | 40,99 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 137 | 95,14 | 19,80 |
7. | pomorskie | 123 | 107 | 86,99 | 20,03 |
8. | wielkopolskie | 226 | 194 | 85,84 | 19,57 |
9. | dolnośląskie | 169 | 137 | 81,07 | 12,81 |
10. | lubuskie | 82 | 63 | 76,83 | 15,29 |
11. | świętokrzyskie | 102 | 78 | 76,47 | 10,97 |
12. | opolskie | 71 | 36 | 50,70 | 3,97 |
13. | podkarpackie | 160 | 72 | 45,00 | 7,07 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 34 | 30,09 | 2,00 |
15. | śląskie | 167 | 45 | 26,95 | 2,87 |
16. | małopolskie | 182 | 5 | 2,75 | 0,04 |
Polska | 2477 | 1831 | 73,92 | 26,15 |
Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 118 | 100,00 | 53,59 |
2. | mazowieckie | 314 | 313 | 99,68 | 58,60 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 115 | 99,14 | 36,63 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 139 | 96,53 | 31,78 |
5. | lubelskie | 213 | 194 | 91,08 | 28,30 |
6. | łódzkie | 177 | 156 | 88,14 | 37,03 |
7. | pomorskie | 123 | 106 | 86,18 | 16,66 |
8. | lubuskie | 82 | 66 | 80,49 | 13,73 |
9. | dolnośląskie | 169 | 133 | 78,70 | 7,55 |
10. | wielkopolskie | 226 | 156 | 69,03 | 14,43 |
11. | podkarpackie | 160 | 110 | 68,75 | 9,88 |
12. | opolskie | 71 | 44 | 61,97 | 5,02 |
13. | zachodniopomorskie | 113 | 49 | 43,36 | 3,07 |
14. | śląskie | 167 | 64 | 38,32 | 5,47 |
15. | świętokrzyskie | 102 | 36 | 35,29 | 2,33 |
16. | małopolskie | 182 | 2 | 1,10 | 0,19 |
Polska | 2477 | 1801 | 72,71 | 24,92 |
Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach roślin strączkowych 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 39,08 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 39,56 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 107 | 92,24 | 27,03 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 121 | 84,03 | 10,71 |
5. | pomorskie | 123 | 97 | 78,86 | 8,87 |
6. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 17,21 |
7. | łódzkie | 177 | 129 | 72,88 | 22,31 |
8. | dolnośląskie | 169 | 87 | 51,48 | 1,78 |
9. | lubuskie | 82 | 34 | 41,46 | 4,45 |
10. | wielkopolskie | 226 | 91 | 40,27 | 3,77 |
11. | podkarpackie | 160 | 54 | 33,75 | 4,69 |
12. | opolskie | 71 | 22 | 30,99 | 1,21 |
13. | śląskie | 167 | 31 | 18,56 | 0,86 |
14. | zachodniopomorskie | 113 | 15 | 13,27 | 0,58 |
15. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,25 |
Polska | 2477 | 1378 | 55,63 | 14,60 |
Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na ziarno 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 32,58 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 30,58 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 101 | 87,07 | 19,11 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 115 | 79,86 | 7,61 |
5. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 14,18 |
6. | łódzkie | 177 | 122 | 68,93 | 16,32 |
7. | pomorskie | 123 | 81 | 65,85 | 4,08 |
8. | dolnośląskie | 169 | 80 | 47,34 | 1,38 |
9. | wielkopolskie | 226 | 87 | 38,50 | 3,16 |
10. | lubuskie | 82 | 30 | 36,59 | 3,23 |
11. | podkarpackie | 160 | 53 | 33,12 | 3,93 |
12. | opolskie | 71 | 19 | 26,76 | 0,89 |
13. | śląskie | 167 | 29 | 17,37 | 0,83 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,24 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 11 | 9,73 | 0,31 |
Polska | 2477 | 1318 | 53,21 | 11,18 |
Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach kukurydzy na kiszonkę 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | podlaskie | 118 | 115 | 97,46 | 32,58 |
2. | mazowieckie | 314 | 305 | 97,13 | 30,58 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 101 | 87,07 | 19,11 |
4. | kujawsko-pomorskie | 144 | 115 | 79,86 | 7,61 |
5. | lubelskie | 213 | 160 | 75,12 | 14,18 |
6. | łódzkie | 177 | 122 | 68,93 | 16,32 |
7. | pomorskie | 123 | 81 | 65,85 | 4,08 |
8. | dolnośląskie | 169 | 80 | 47,34 | 1,38 |
9. | wielkopolskie | 226 | 87 | 38,50 | 3,16 |
10. | lubuskie | 82 | 30 | 36,59 | 3,23 |
11. | podkarpackie | 160 | 53 | 33,12 | 3,93 |
12. | opolskie | 71 | 19 | 26,76 | 0,89 |
13. | śląskie | 167 | 29 | 17,37 | 0,83 |
14. | świętokrzyskie | 102 | 10 | 9,80 | 0,24 |
15. | zachodniopomorskie | 113 | 11 | 9,73 | 0,31 |
Polska | 2477 | 1318 | 53,21 | 11,18 |
Tabela 21. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 255 | 81,21 | 14,70 |
2. | lubelskie | 213 | 151 | 70,89 | 11,07 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 76 | 65,52 | 7,98 |
4. | podlaskie | 118 | 74 | 62,71 | 13,89 |
5. | łódzkie | 177 | 55 | 31,07 | 3,96 |
6. | pomorskie | 123 | 32 | 26,02 | 0,90 |
7. | kujawsko-pomorskie | 144 | 17 | 11,81 | 0,32 |
8. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,54 |
9. | świętokrzyskie | 102 | 6 | 5,88 | 0,42 |
10. | dolnośląskie | 169 | 5 | 2,96 | 0,01 |
11. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
12. | lubuskie | 82 | 1 | 1,22 | 0,27 |
Polska | 2477 | 693 | 27,98 | 4,72 |
Tabela 22. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach tytoniu 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 200 | 63,69 | 12,74 |
2. | podlaskie | 118 | 70 | 59,32 | 17,45 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 67 | 57,76 | 8,11 |
4. | lubelskie | 213 | 66 | 30,99 | 6,42 |
5. | łódzkie | 177 | 46 | 25,99 | 3,96 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 16 | 11,11 | 0,33 |
7. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,36 |
8. | pomorskie | 123 | 6 | 4,88 | 0,10 |
9. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
10. | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,00 |
Polska | 2477 | 496 | 20,02 | 4,19 |
Tabela 23. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach warzyw gruntowych 21 marzec- 30 czerwiec 2024 roku
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin z suszą | Udział gmin z suszą [%] | Udział powierzchni z suszą [%] |
1. | mazowieckie | 314 | 200 | 63,69 | 10,80 |
2. | podlaskie | 118 | 70 | 59,32 | 14,67 |
3. | warmińsko-mazurskie | 116 | 67 | 57,76 | 6,43 |
4. | lubelskie | 213 | 66 | 30,99 | 5,04 |
5. | łódzkie | 177 | 46 | 25,99 | 3,27 |
6. | kujawsko-pomorskie | 144 | 16 | 11,11 | 0,32 |
7. | podkarpackie | 160 | 15 | 9,38 | 0,36 |
8. | pomorskie | 123 | 6 | 4,88 | 0,10 |
9. | wielkopolskie | 226 | 6 | 2,65 | 0,09 |
10. | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,00 |
Polska | 2477 | 496 | 20,02 | 3,48 |
Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. A zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.
Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:
Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:
- liczba gmin z suszą,
- udział gmin z suszą,
- udział powierzchni z suszą
dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.
Dyrektor
Prof. dr hab. Mariusz Matyka
Opracowali:
- Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
- Dr hab. Rafał Pudełko
- Dr Katarzyna Żyłowska
- Dr hab. Jan Jadczyszyn
- Mgr Piotr Koza
- Mgr Anna Jędrejek
- Mgr Małgorzata Kozak
- Mgr Tomasz Jóźwicki
- Mgr inż. Tytus Berbeć
- Inż. Adrian Matczuk