Rozwój narzędzi monitorowania oraz ocena efektów produkcyjno-ekonomicznych, środowiskowych i klimatycznych działalności rolniczej
Działalność rolnicza niemal nierozerwalnie związana jest ze środowiskiem przyrodniczym. Opiera się ona na wykorzystaniu naturalnych mechanizmów przyrodniczych oraz dostępnych zasobów naturalnych. Jednak zasady zrównoważonego rozwoju i rosnące ambicje środowiskowe Wspólnej Polityki Rolnej UE obligują wszystkich interesariuszy związanych z rolnictwem do ciągłej optymalizacji i poprawy efektywności produkcji rolniczej. Proces ten jednak ma dotyczyć, nie tak jak w latach poprzednich, jedynie efektów produkcyjno-ekonomicznych, ale również odnosi się do ograniczenia niekorzystnego oddziaływania na środowisko i klimat. Wszystkie te cele powinny być realizowane w sposób równoprawny, tak aby rolnictwo mogło dostarczyć różnorakich dóbr publicznych, w tym zapewnić odpowiednią jakość środowiska oraz umożliwić zachowanie cennych walorów krajobrazowych. Jednak niezmiennie najważniejsze jest osiągnięcie maksymalnego poziomu samowystarczalności żywnościowej. Ważne jest również, aby płody rolne i żywność cechowały się wysoką jakością i były bezpieczne dla konsumentów.
Relacja rolnictwo-środowisko opiera się na wzajemnej interakcji, gdzie warunki środowiskowe wyznaczają kryteria brzegowe dla rodzaju i poziomu prowadzonej produkcji. Z drugiej strony działalność rolnicza kształtuje stan i jakość środowiska. W takim kontekście podejmowana może być następująca tematyka badawcza:
- ocena warunków przyrodniczych z punktu widzenia możliwości rozwoju produkcji rolniczej,
- monitorowanie procesów i zjawisk powiązanych z produkcją rolniczą,
- racjonalizacja wykorzystania zasobów,
- określanie różnych funkcji gleb,
- racjonalne stosowanie nawozów,
- identyfikacja zagrożeń dla środowiska przyrodniczego oraz możliwości ich ograniczania lub eliminowania,
- wyznaczanie obszarów narażonych na niekorzystną presję ze strony rolnictwa,
- doskonalenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego,
- ocena możliwości adaptacji rolnictwa do zmian klimatu,
- doskonalenie koncepcji wielofunkcyjnego i zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich.
Podprogram będzie realizowany poprzez tworzenie i wdrażanie rozwiązań umożliwiających szybki dostęp do informacji charakteryzujących: warunki produkcji rolniczej, waloryzację przestrzeni, sposoby jej użytkowania, wykorzystanie zasobów naturalnych oraz inne funkcje przestrzeni. Prowadzone analizy będą opierać się na ocenie efektów produkcyjnych, ekonomicznych, środowiskowych i klimatycznych. Realizowane badania uwzględniać będą zróżnicowanie regionalne polskiego rolnictwa.
Celem podprogramu badawczego jest monitorowanie, ewidencjonowanie i charakterystyka procesów zachodzących w środowisku przyrodniczym pod wpływem prowadzonej produkcji rolniczej. Jednocześnie podprogram ma na celu wskazanie możliwości optymalizacji wykorzystania zasobów naturalnych, tak aby osiągać jak najlepsze wyniki produkcyjne przy jak najmniejszym obciążeniu środowiska przyrodniczego i wpływie na klimat.
