Klimatyczny Bilans Wodny dla okresu od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz na podstawie kategorii gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W czwartym okresie raportowania, tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -137 mm. W obecnym sześciodekadowym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 27 mm w stosunku do poprzedniego okresu (11 IV−10 VI).

Deficyt wody dla roślin uprawnych zwiększył się, powodując, że niedobór wody występował w całym kraju. Największy deficyt wody notowano na terenie Pojezierza i Pobrzeża Kaszubskiego, Równiny Słupskiej, Wysoczyzny Damnickiej, Żuław − od -230 do -249 mm. Bardzo duży niedobór wody notowano również na Pojezierzach Pomorskim, Mazurskim, Wielkopolskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej i w zachodniej części Niziny Mazowieckiej − od -160 do -229 mm. Tylko nieco mniejszy deficyt wody notowano na południe od tego obszaru − od -120 do -159 mm. Na pozostałym obszarze kraju niedobór wody wynosił od 0 do -119 mm.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w czwartym okresie raportowania stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na terytorium Polski.

Poniżej przedstawiamy występowanie suszy rolniczej na terenie kraju powodującej obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Susza rolnicza występowała na terenie województw:

  1. Kujawsko-pomorskiego,
  2. Lubuskiego,
  3. Łódzkiego,
  4. Warmińsko-mazurskiego,
  5. Wielkopolskiego,
  6. Zachodniopomorskiego,
  7. Pomorskiego,
  8. Podlaskiego,
  9. Mazowieckiego,
  10. Dolnośląskiego,
  11. Opolskiego,
  12. Śląskiego,
  13. Świętokrzyskiego,
  14. Lubelskiego,
  15. Małopolskiego.

Susza występowała we wszystkich monitorowanych uprawach:

  1. Zbóż jarych,
  2. Zbóż ozimych,
  3. Krzewów owocowych,
  4. Truskawek,
  5. Rzepaku i rzepiku,
  6. Roślin strączkowych,
  7. Kukurydzy na ziarno,
  8. Kukurydzy na kiszonkę,
  9. Drzew owocowych,
  10. Tytoniu,
  11. Warzyw gruntowych,
  12. Chmielu,
  13. Ziemniaka,
  14. Buraka cukrowego.

W czwartym okresie raportowania, od 21 kwietnia do 20 czerwca 2023 r., największy zasięg suszy rolniczej występował wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach notowano w 1623 gminach (65,52% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 6,25 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 52,01% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy
w uprawach zbóż jarych w województwach przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0098,75
2.lubuskie8282100,0089,93
3.łódzkie177177100,0086,32
4.warmińsko-mazurskie116116100,0084,66
5.wielkopolskie226226100,0098,80
6.zachodniopomorskie113113100,0097,52
7.pomorskie12312299,1990,24
8.podlaskie11810286,4432,24
9.mazowieckie31426985,6744,49
10.dolnośląskie16913479,2933,35
11.opolskie714360,5613,52
12.śląskie1675633,535,89
13.świętokrzyskie1022524,514,46
14.lubelskie213115,160,30
15.małopolskie18231,650,01

Suszę notowano również w uprawach zbóż ozimych. Notowano ją w 1471 gminach (59,39% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 4,36 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 44,14% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 7,8 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach zbóż ozimych w województwach przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0090,14
2.lubuskie8282100,0078,82
3.łódzkie177177100,0074,80
4.warmińsko-mazurskie116116100,0063,13
5.wielkopolskie226226100,0093,99
6.zachodniopomorskie113113100,0087,71
7.pomorskie12312299,1976,27
8.podlaskie1188975,4223,80
9.dolnośląskie16912272,1924,20
10.mazowieckie31420765,9233,79
11.opolskie713346,487,47
12.świętokrzyskie1021716,672,14
13.śląskie1672011,982,71
14.małopolskie18221,100,01
15.lubelskie21310,470,05

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach krzewów owocowych. W tych uprawach notowano ją w 1443 gminach (58,26% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 8,81 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 46,36% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 14,25 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach krzewów owocowych w województwach przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0094,87
2.lubuskie8282100,0081,64
3.łódzkie177177100,0078,14
4.warmińsko-mazurskie116116100,0072,04
5.wielkopolskie226226100,0096,41
6.zachodniopomorskie113113100,0093,00
7.pomorskie12312299,1982,44
8.dolnośląskie16911769,2326,17
9.podlaskie1188168,6422,80
10.mazowieckie31419762,7434,37
11.opolskie713346,487,80
12.śląskie1672011,982,11
13.świętokrzyskie1021211,761,69
14.małopolskie18221,100,00
15.lubelskie21310,470,04

Suszę rolniczą w tym okresie sześciodekadowym odnotowano również w uprawach truskawek. Notowano ją w 1366 gminach (55,15% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 3,11 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 43,58% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 8,23 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach truskawek w województwach przedstawia tabela 4.

Tabela 4. Zasięg suszy w uprawach truskawek

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0091,30
2.lubuskie8282100,0078,75
3.łódzkie177177100,0073,60
4.warmińsko-mazurskie116116100,0065,74
5.wielkopolskie226226100,0094,74
6.zachodniopomorskie113113100,0088,71
7.pomorskie12312299,1978,82
8.dolnośląskie16910662,7224,18
9.mazowieckie31416953,8230,53
10.podlaskie1186252,5417,17
11.opolskie712636,625,75
12.świętokrzyskie10298,820,81
13.śląskie167148,380,86

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach rzepaku i rzepiku. W tych uprawach notowano ją w 1321 gminach (53,33% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 18,89 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 37,26% gruntów ornych kraju (zwiększenie o 27,76 punktów procentowych względem poprzedniego okresu raportowania). Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w województwach przedstawia tabela 5.

Tabela 5. Zasięg suszy w uprawach rzepaku i rzepiku

  Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0073,85
2.lubuskie8282100,0074,38
3.warmińsko-mazurskie116116100,0048,09
4.wielkopolskie226226100,0086,75
5.zachodniopomorskie113113100,0075,54
6.pomorskie12312299,1969,85
7.łódzkie17717598,8763,33
8.dolnośląskie1699757,4021,02
9.mazowieckie31415649,6826,56
10.podlaskie1185143,2212,05
11.opolskie712433,804,49
12.świętokrzyskie10276,860,53
13.śląskie16784,790,20

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach roślin strączkowych, notowano ją w 1267 gminach (51,15% gmin Polski) na obszarze 37,45% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach roślin strączkowych w województwach przedstawia tabela 6.

Tabela 6. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0083,57
2.lubuskie8282100,0071,38
3.warmińsko-mazurskie116116100,0050,19
4.wielkopolskie226226100,0088,88
5.zachodniopomorskie113113100,0079,66
6.pomorskie12312299,1970,80
7.łódzkie17717297,1861,03
8.dolnośląskie1699053,2519,42
9.mazowieckie31414345,5423,03
10.podlaskie1183832,208,81
11.opolskie711825,353,19
12.świętokrzyskie10232,940,25

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach kukurydzy na ziarno, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na ziarno w województwach przedstawia tabela 7.

Tabela 7. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0062,93
2.lubuskie8282100,0044,48
3.warmińsko-mazurskie116116100,0032,51
4.wielkopolskie226226100,0073,50
5.zachodniopomorskie113113100,0063,92
6.pomorskie12312299,1954,87
7.łódzkie17716593,2247,13
8.dolnośląskie1698349,1111,81
9.mazowieckie31412941,0813,18
10.podlaskie1182622,036,28
11.opolskie711419,720,84
12.świętokrzyskie10221,960,10

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach kukurydzy na kiszonkę, notowano ją w 1222 gminach (49,33% gmin Polski) na obszarze 27,82% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę w województwach przedstawia tabela 8.

Tabela 8. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0062,93
2.lubuskie8282100,0044,48
3.warmińsko-mazurskie116116100,0032,51
4.wielkopolskie226226100,0073,50
5.zachodniopomorskie113113100,0063,92
6.pomorskie12312299,1954,87
7.łódzkie17716593,2247,13
8.dolnośląskie1698349,1111,81
9.mazowieckie31412941,0813,18
10.podlaskie1182622,036,28
11.opolskie711419,720,84
12.świętokrzyskie10221,960,10

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach drzew owocowych, notowano ją w 1130 gminach (45,62% gmin Polski), nastąpiło zwiększenie o 16,15 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Suszę notowano na obszarze 24,97% gruntów ornych kraju, nastąpiło zwiększenie o 18,37 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego okresu raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach drzew owocowych w województwach przedstawia tab. 9.

Tabela 9. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0069,74
2.zachodniopomorskie113113100,0060,56
3.kujawsko-pomorskie14414399,3161,47
4.pomorskie12312299,1951,18
5.warmińsko-mazurskie11611599,1428,18
6.lubuskie827895,1238,03
7.łódzkie17714984,1840,47
8.dolnośląskie1696437,879,66
9.mazowieckie31410132,178,88
10.podlaskie1181210,170,98
11.opolskie7179,860,40

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach tytoniu, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 24,10% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach tytoniu w województwach przedstawia tab. 10.

Tabela 10. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0070,15
2.zachodniopomorskie113113100,0061,16
3.kujawsko-pomorskie14414399,3162,38
4.pomorskie12312097,5651,91
5.warmińsko-mazurskie11611195,6926,99
6.lubuskie827186,5930,08
7.łódzkie17712872,3238,42
8.dolnośląskie1694828,408,04
9.mazowieckie3147022,295,74
10.opolskie7157,040,20
11.podlaskie11832,540,21

Suszę rolniczą odnotowano również w uprawach warzyw gruntowych, notowano ją w 1038 gminach (41,91% gmin Polski) na obszarze 20,25% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach warzyw gruntowych w województwach przedstawia tabela 11.

Tabela 11. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0058,94
2.zachodniopomorskie113113100,0050,61
3.kujawsko-pomorskie14414399,3156,13
4.pomorskie12312097,5643,92
5.warmińsko-mazurskie11611195,6921,06
6.lubuskie827186,5926,12
7.łódzkie17712872,3230,87
8.dolnośląskie1694828,406,36
9.mazowieckie3147022,294,87
10.opolskie7157,040,20
11.podlaskie11832,540,21

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach chmielu, notowano ją w 31 gminach (1,25% gmin Polski) na obszarze 0,09% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach chmielu w województwach przedstawia tabela 12.

Tabela 12. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.pomorskie1232419,511,92
2.zachodniopomorskie11332,650,01
3.kujawsko-pomorskie14421,390,02
4.wielkopolskie22620,880,00

Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach ziemniaka, notowano ją w 21 gminach (0,85% gmin Polski) na obszarze 0,06% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach ziemniaka w województwach przedstawia tabela 13.

Tabela 13. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.pomorskie1231814,631,30
2.zachodniopomorskie11321,770,00
3.kujawsko-pomorskie14410,690,00

Suszę rolniczą odnotowano w uprawach buraka cukrowego, notowano ją w 5 gminach (0,20% gmin Polski) na obszarze 0,03% gruntów ornych kraju. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach buraka cukrowego przedstawia tabela 14.

Tabela 14. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.pomorskie12354,070,61

W tegorocznym okresie wegetacyjnym, od 21 marca do 20 czerwca, opracowano cztery raporty dotyczące monitoringu suszy rolniczej. W tym okresie stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla upraw:

  1. Zbóż jarych,
  2. Zbóż ozimych,
  3. Krzewów owocowych,
  4. Truskawek,
  5. Rzepaku i rzepiku,
  6. Roślin strączkowych,
  7. Kukurydzy na ziarno,
  8. Kukurydzy na kiszonkę,
  9. Drzew owocowych,
  10. Tytoniu,
  11. Warzyw gruntowych,
  12. Chmielu,
  13. Ziemniaka,
  14. Buraka cukrowego.

Tabela 15. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż jarych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.kujawsko-pomorskie144144100,0098,88
2.wielkopolskie226226100,0098,80
3.zachodniopomorskie113113100,0097,91
4.lubuskie8282100,0089,93
5.warmińsko-mazurskie116116100,0088,29
6.łódzkie177177100,0086,58
7.pomorskie12312299,1990,60
8.podlaskie11811799,1556,86
9.mazowieckie31429493,6349,97
10.dolnośląskie16913479,2933,35
11.opolskie714360,5613,52
12.śląskie1675633,535,89
13.lubelskie2135626,293,17
14.świętokrzyskie1022524,514,46
15.małopolskie18231,650,01

Tabela 16. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach zbóż ozimych 21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0093,99
2.kujawsko-pomorskie144144100,0090,28
3.zachodniopomorskie113113100,0088,00
4.lubuskie8282100,0078,82
5.łódzkie177177100,0075,04
6.warmińsko-mazurskie116116100,0068,20
7.pomorskie12312299,1977,03
8.podlaskie11811698,3143,67
9.mazowieckie31424578,0339,26
10.dolnośląskie16912272,1924,20
11.opolskie713346,487,47
12.śląskie1672011,982,71
13.świętokrzyskie1021716,672,14
14.lubelskie2132913,621,22
15.małopolskie18221,100,01

Tabela 17. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach krzewów owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0096,41
2.kujawsko-pomorskie144144100,0094,97
3.zachodniopomorskie113113100,0093,15
4.lubuskie8282100,0081,64
5.łódzkie177177100,0078,24
6.warmińsko-mazurskie116116100,0073,77
7.pomorskie12312299,1982,96
8.mazowieckie31421066,8836,84
9.podlaskie11811194,0735,71
10.dolnośląskie16911769,2326,17
11.opolskie713346,487,80
12.śląskie1672011,982,11
13.świętokrzyskie1021211,761,69
14.lubelskie213146,570,21
15.małopolskie18221,100,00

Tabela 18. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach truskawek
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0094,75
2.kujawsko-pomorskie144144100,0091,51
3.zachodniopomorskie113113100,0089,15
4.lubuskie8282100,0078,75
5.łódzkie177177100,0073,83
6.warmińsko-mazurskie116116100,0072,66
7.pomorskie12312299,1979,84
8.podlaskie11811597,4639,19
9.mazowieckie31420464,9736,12
10.dolnośląskie16910662,7224,18
11.opolskie712636,625,75
12.śląskie167148,380,86
13.świętokrzyskie10298,820,81
14.lubelskie213219,860,55

Tabela 19. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach rzepaku i rzepiku
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0086,75
2.zachodniopomorskie113113100,0075,54
3.lubuskie8282100,0074,38
4.kujawsko-pomorskie144144100,0073,90
5.warmińsko-mazurskie116116100,0048,18
6.pomorskie12312299,1969,95
7.łódzkie17717598,8763,33
8.mazowieckie31415649,6826,58
9.dolnośląskie1699757,4021,02
10.podlaskie1185344,9213,00
11.opolskie712433,804,49
12.świętokrzyskie10276,860,53
13.śląskie16784,790,20

Tabela 20. Maksymalny zasięg suszy rolniczej w uprawach drzew owocowych
21 marzec−20 czerwiec 2023 roku

Lp.WojewództwoLiczba gmin ogółemLiczba gmin z susząUdział gmin z suszą [%]Udział powierzchni z suszą [%]
1.wielkopolskie226226100,0069,75
2.kujawsko-pomorskie144144100,0061,73
3.zachodniopomorskie113113100,0060,74
4.warmińsko-mazurskie116116100,0030,42
5.pomorskie12312299,1952,12
6.łódzkie17714984,1840,50
7.lubuskie827895,1238,03
8.dolnośląskie1696437,879,66
9.mazowieckie31410232,489,56
10.podlaskie1181916,101,92
11.opolskie7179,860,40

Wystąpienie tej wielkości strat dla kraju dla okresu 21.03 – 20.06 br. przedstawia tabela 21.

Tabela 21. Susza rolnicza w Polsce w okresie 21.03.−20.06.2023 r.

Lp.UprawaLiczba gmin z suszą% gmin z suszą% gruntów z suszą
1.Zboża jare170868,9554,80
2.Zboża ozime156463,1446,61
4.Krzewy owocowe149960,5247,65
3.Truskawki147559,5546,28
5.Rzepak i rzepik132353,4137,33
6.Rośliny strączkowe126751,1537,45
7.Kukurydza na ziarno122249,3327,82
8.Kukurydza na kiszonkę122249,3327,82
9.Drzewa owocowe114046,0225,34
10.Tytoń103841,9124,10
11.Warzywa gruntowe103841,9120,25
12.Chmiel   31  1,25  0,09
13.Ziemniak   21  0,85  0,06
14.Burak Cukrowy    5  0,20  0,03

Tegoroczny kwiecień pod względem temperatury powietrza był przeciętny. Najniższą średnią temperaturę na terenie kraju notowano w północnej części Pojezierza Pomorskiego − od 6 do 7oC. Natomiast w południowej części tego Pojezierza oraz na Pojezierzu Mazurskim, na Nizinach Śląskiej, Wielkopolskiej, na Roztoczu, na Pogórzu Karpackim i Przedgórzu Sudeckim, temperatura był wyższa i wynosiła 7−8oC. Na pozostałym obszarze Polski notowano od 8 do 10oC. 

Temperatura tegorocznego maja w całym kraju była stosunkowo niska. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 12 do 13oC, natomiast w północnej i południowej części Polski wynosiła od 10 do 12oC (na tym obszarze było zimniej od warunków wieloletnich − od 0,5 do 1,0oC).

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca najwyższą temperaturę powietrza notowano na Pojezierzu i Nizinie Wielkopolskiej, na Kujawach, na Nizinie Śląskiej − od 16 do ponad 17oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 20 do 22oC (w drugiej dekadzie). Najchłodniej było w północnych i południowych obszarach kraju − od 13 do 15oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 14 do 16oC (w drugiej dekadzie). Na pozostałym terytorium Polski temperatura wynosiła od 15 do 16oC (w pierwszej dekadzie) oraz od 16 do 20oC w drugiej dekadzie tego miesiąca.

Trzecią dekadę maja charakteryzowało bardzo duże usłonecznienie. W całej Polsce notowano ponad 100 godz. ze Słońcem, przy czym we wschodniej części Pobrzeża Słowińskiego oraz na Polesiu Lubelskim było tych godzin aż 150.

W pierwszej i drugiej dekadzie czerwca usłonecznienie było już nieco mniejsze. Najniższe notowano w południowej Polsce − od 80 do 100 godzin (w pierwszej dekadzie) oraz na wschodnich i zachodnich obszarach − od 40 do 70 godz. (w drugiej dekadzie). Natomiast w północnej części kraju liczba godzin ze Słońcem wynosiła od 100 do 140 godz. (w pierwszej dekadzie) oraz do 100 do 125 godz. w drugiej dekadzie tego miesiąca.

Kwiecień pod względem opadowym na terenie kraju był bardzo zróżnicowany. Na północy Polski notowano opady od poniżej 10 do 20 mm, stanowiące poniżej 70 do 80% normy wieloletniej (1991−2020). Na południu kraju wynosiły od 30 do 50 mm, a przy granicy Polski od 60 do 80 mm, tj. od 100 do 170% normy. Natomiast na pozostałym terytorium kraju notowano opady od 20 do 30 mm (ok. 100% normy).

W północno-zachodniej Polsce opady atmosferyczne w maju były małe − od poniżej 5 do 50 mm. Natomiast w południowo-wschodniej części kraju były już większe − od 50 do 110 mm. Na przeważającym obszarze Polski były niższe od normy − od 30 do 100% w stosunku do wielolecia, a na północy kraju nawet od poniżej 20 do 30%.

Szczególnie niskie opady notowano w trzeciej dekadzie maja, w pierwszej oraz drugiej dekadzie czerwca. Na przeważającym obszarze Polski opady nie wystąpiły lub nie przekraczały 5 mm. Tylko lokalnie na zachodzie kraju notowano ich wystąpienie od 5 do 10 mm (w trzeciej dekadzie maja), od 5 do 100 mm na południu Polski (w pierwszej dekadzie czerwca) oraz we wschodnich krańcach w trzeciej dekadzie czerwca.

W pierwszym jak i drugim raporcie notowano stosunkowo niskie wartości ewapotraspiracji wynoszące 2,5 mm/dzień. Natomiast w trzecim raporcie ewapotranspiracja wzrosła do 3,1 mm/dzień, a w czwartym do 3,5 mm/dzień, co spowodowało, że nastąpił dalszy wzrost deficytu wody, zwłaszcza w północnej Polsce. Brak opadów, zwłaszcza w trzeciej dekadzie maja oraz w pierwszej czerwca, spowodował, że deficyt wody jest wyższy niż notowany w trzecim raporcie. Niedobory wody dla roślin uprawnych zwiększają się. Stwierdzamy, że największe niedobory wody w tym okresie sześciodekadowym dla roślin uprawnych w północnej i centralnej Polsce wynosiły od -200 do -249 mm.

Informujemy, że zgodnie z definicją określoną w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich (Dz.U. Nr 150, poz. 1249, z późn. zm.) „suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem, w dowolnym sześciodekadowym okresie od dnia 21 marca do dnia 30 września, spadku klimatycznego bilansu wodnego poniżej wartości określonej dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb”. Zatem w obojętnie którym okresie sześciodekadowym zostanie stwierdzona susza, to plony ostateczne dla upraw objętych suszą będą niższe przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych.

Natomiast szczegółowe informacje przedstawiające straty plonów w poszczególnych województwach za pomocą map oraz tabel zamieszczone są na stronie Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej www.susza.iung.pulawy.pl, na której znajduje się zakładka:

Mapy zagrożenia suszą\Wybierz uprawę\Wybierz okres – należy wybrać Zasięg maksymalny, z którego jednoznacznie wynika informacja o suszy:

  • liczba gmin z suszą,
  • udział gmin z suszą,
  • udział powierzchni z suszą

dla danego województwa. Przedstawione dane są sumą wszystkich gmin i powierzchni objętych suszą od początku jej monitorowania (od 21 marca) w danym roku, aż po raport bieżący. Podkreślamy, że tylko zasięg maksymalny jest najbardziej miarodajny
w monitorowanym okresie wegetacyjnym w oznaczeniu wystąpienia suszy rolniczej
w: kraju, województwie, gminie oraz na działce ewidencyjnej.

Tegoroczne warunki pogodowe obecnej wiosny z uwagi na wysokie usłonecznienie, dużą prędkość wiatru oraz małe opady atmosferyczne sprawiły, że wystąpił na terenie kraju duży deficyt wody dla roślin uprawnych powodujący straty plonów wynoszące przynajmniej 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w latach o przeciętnych warunkach pogodowych w 15 województwach. Nie notowano tych strat w województwie podkarpackim.

Poniżej przedstawiamy średnie straty w powiatach, w których obniżenie plonów roślin uprawnych wynosi przynajmniej 20% dla poszczególnych kategorii gleb w zależności od ich podatności na suszę rolniczą.

Od 21 marca do 20 czerwca 2023 r. starty w plonach powyżej 20% dla powiatów odnotowano w uprawach:


Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

  • Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
  • Dr hab. Rafał Pudełko
  • Dr Katarzyna Żyłowska
  • Dr Jan Jadczyszyn
  • Mgr Piotr Koza
  • Mgr Anna Jędrejek
  • Mgr Małgorzata Kozak
  • Mgr Tomasz Jóźwicki
  • Adrian Matczuk
Materiał chroniony prawem autorskim. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy

Dzień wolny!

Uprzejmie informujemy, że dzień 31 maja 2024 r. (piątek) jest dniem wolnym dla pracowników Instytutu.
Prosimy o kontakt w innym terminie.
Skip to content