PJA     
      ZESZYT Nr  12/ 2013    Abstrakty
      Volume No. 12/2013     Abstracts

back


3. Możliwość wykorzystania wybranych roślin miododajnych do rekultywacji terenów po eksploatacji siarki - Krzysztof Klimont, Zofia Bulińska-Radomska, Józef Górka

Abstrakt.

W latach 20092011 badano możliwość wykorzystania wybranych gatunkow roślin miododajnych do rekultywacji terenow poeksploatacyjnych siarki wydobywanej metodą otworową, pokrytych wapnem pofl otacyjnym i wzbogaconych osadem ściekowym.

Wapno poflotacyjne nawieziono jednorazowo osadem ściekow komunalnych w dawce 500 m3ha-1, natomiast corocznie w okresie wiosennym stosowano nawożenie mineralne w ilości 70 kg Nha-1, 75 kg P2O5ha-1 i 100 kg K2Oha-1. W pracy przedstawiono wyniki obserwacji dokonanych na 99 gatunkach roślin miododajnych: jednorocznych, dwuletnich i wieloletnich. Badano wschody polowe, fazy rozwojowe roślin, przydatność testowanych gatunkow do rekultywacji bezglebowego podłoża wapna pofl otacyjnego poprzez ocenę ich bujności w 10-stopniowej skali, a także ich glebotworcze oddziaływanie na podłoże oraz przeżywalność w warunkach stresu abiotycznego. Przeprowadzone badania wykazały, że najlepiej wschodziły nasiona bazylii pachnącej, facelii błękitnej, gorczycy jasnej, gryki zwyczajnej, kapusty rzepaku, kozieradki błękitnej i pospolitej, maczku kalifornijskiego, nostrzyku białego (forma jednoroczna i dwuletnia), ogorecznika lekarskiego, pszczelnika mołdawskiego, rukwi siewnej, seradeli pastewnej, słonecznika zwyczajnego, chabra nadreńskiego i bławatka, ślazowki ogrodowej, ostrzenia pospolitego, przegorzanu kulistego, urzetu barwierskiego, szczeci sukienniczej i farbownika lekarskiego. Najsłabiej wschodziły natomiast nasiona: niecierpka Roylego i balsaminy, arcydzięgla litwora, dziurawca zwyczajnego, groszku leśnego, kłosowca olbrzymiego i pomarszczonego, mięty długolistnej i pieprzowej, lubczyku ogrodowego i omanu wielkiego.

Wśrod ocenianych gatunkow jednorocznych roślin miododajnych najbardziej przydatne pod względem możliwości wykorzystania do rekultywacji okazały się: facelia błękitna, gorczyca

jasna, gryka zwyczajna, kapusta rzepak, maczek kalifornijski, nostrzyk biały, rukiew siewna, słonecznik zwyczajny, ślaz kędzierzawy, kolendra siewna, ogorecznik lekarski, seradela pastewna, kozieradka błękitna i pospolita, cząber ogrodowy, czarnuszka damasceńska, chaber bławatek, pszczelnik mołdawski, ślazowka ogrodowa, ślaz mauretański oraz mak polny. Z gatunkow dwuletnich były to: chaber nadreński, nostrzyk biały, ostrzeń pospolity, urzet barwierski, przegorzan kulisty, szczeć sukiennicza, dzwonek ogrodowy, jasieniec piaskowy, serdecznik syberyjski i szałwia muszkatołowa. Wśrod gatunkow wieloletnich testowanych na wapiennym podłożu największą bujnością wykazały się: dalia zmienna, kocimiętka właściwa i naga, mikołajek płaskolistny, nawłoć kanadyjska, poźna i pospolita, rożnik przerośnięty, szałwia okręgowa, ślazowiec pensylwański, ślazowka turyngska, hyzop lekarski, chaber driakiewnik, komonica zwyczajna, przegorzan pospolity i węgierski, farbownik lazurowy i lekarski, przelot pospolity, serdecznik pospolity i kozłek lekarski. Najmniej przydatne okazały się z gatunkow jednorocznych: wyka siewna i niecierpek Roylego, z dwuletnich arcydzięgiel litwor, z wieloletnich: jeżowka purpurowa, kłosowiec olbrzymi, dziurawiec zwyczajny i oman wielki.

Rośliny miododajne wraz z osadami ściekowymi korzystnie oddziaływały na podłoże wapna pofl otacyjnego wpływając na inicjację życia biologicznego, a wytworzona materia organiczna i kompleks sorpcyjny sprzyjają gromadzeniu składnikow pokarmowych i wody.

słowa kluczowe: rośliny miododajne, osady ściekowe, tereny zdewastowane, proces glebotwórczy, rekultywacja