W pracy dokonano podziału genotypów żyta (Secale cereale L.) na grupy jednorodne wielocechowo oraz przeprowadzono ocenę podobieństwa tych grup. Materiał badawczy stanowiło 250 form lokalnych żyta ozimego pochodzących z Turcji, Afganistanu, Iranu, Pakistanu, Grecji, Indii i Chile. Oceniono je pod względem 16 cech użytkowych w porównaniu do odmiany wzorcowej Dańkowskie Złote.
Formy kolekcyjne żyta różniły się głównie pod względem porażenia sporyszem i pleśnią śniegową, liczby ziaren z kłosa oraz masy 1000 ziaren. Pozostałe cechy w mniejszym zakresie
różnicowały analizowane obiekty. Do oceny podobieństw obiektów o różnym pochodzeniu zastosowano hierarchiczną analizę skupień Warda, która pozwoliła na wielocechową ocenę podobieństwa form lokalnych żyta. Bardzo podobne wielocechowo były obiekty z Iranu i Afganistanu, podobnymi do nich z kolei były obiekty z Turcji i Pakistanu. Dość podobne były również obiekty z Grecji i Chile. Na podstawie macierzy odległości wielocechowych stwierdzono, że najbardziej podobne do wzorca były obiekty pochodzące z Turcji, a najbardziej różniły się od wzorca formy z Indii. Na podstawie analizy składowych głównych stwierdzono, że silnie dodatnio skorelowanymi cechami były wysokość roślin oraz długość kłosa. Wysokie wartości tych dwóch cech miały głównie genotypy pochodzące z Grecji i Pakistanu, natomiast
najniższe – wzorzec, czyli polska odmiana Dańkowskie Złote. Ujemnie skorelowana z wysokością roślin była liczba ziaren w kłosie oraz odporność na mączniaka prawdziwego. Największe wartości tych dwóch cech odnotowano dla odm. Dańkowskie Złote, natomiast spośród pozostałych obiektów dość duże wartości charakteryzowały obiekty pochodzące z Turcji oraz Iranu i Afganistanu.
Dodatnio skorelowane ze sobą były również długość okresu wegetacji i długość okresu nalewania. Największe wartości dla tych dwóch cech odnotowano u obiektów pochodzących z Chile, natomiast najniższe – z Indii. Ze względu na znaczne zróżnicowanie fenotypowe ocenianych form lokalnych żyta ozimego oraz pochodzenie, mogą one być donorami wielu cech użytkowych przydatnych w pracach genetyczno- hodowlanych.