Różeniec górski należy do roślin leczniczych o farmakologicznie udokumentowanym działaniu adaptogennym. Surowiec z tej rośliny, czyli kłącza z korzeniami, pozyskiwane są ze stanowisk naturalnych głównie w górach środkowej Syberii. Wprowadzenie różeńca do uprawy pozwoli z jednej strony na odtworzenie zasobów naturalnych tego gatunku, a z drugiej umożliwi uzyskanie odpowiedniej ilości standaryzowanego surowca dla przemysłu fitofarmaceutycznego. Dokładne poznanie biologii rozwoju oraz chemicznej zmienności wewnątrzgatunkowej stanowi kluczowy element prac związanych z wprowadzaniem tej rośliny do uprawy.

      W pracy badano wewnątrzgatunkową zmienność różeńca górskiego pochodzącego z Ałtaju Mongolskiego pod względem cech rozwojowych i chemicznych w pierwszym roku wegetacji. Cztery populacje różeńca różniły się udziałem procentowym roślin żeńskich, męskich i obupłciowych oraz liczbą generatywnych i wegetatywnych pędów jednorocznych roślin. Różniły się one także pod względem zawartości i składu substancji biologicznie aktywnych. Najwyższą zawartością salidrozydu charakteryzowały się rośliny z populacji 5/23N (144,5 mg/100 g s.m.), a najniższą rośliny z populacji 27N (54,4 mg/100 g s.m.). Pod względem zawartości rozawiny wyróżniała się populacja 51N (4 669,5 mg/100 g s.m.). Najmniej tego związku stwierdzono natomiast w roślinach populacji 6N (1 864,0 mg/100 g s.m.)

słowa kluczowe: generacje pędów, dwupienność, substancje biologicznie aktywne

Developmental and chemical characteristics
of four populations of roseroot (Rhodiola
rosea L.) in the first year of plant vegetation

Summary

Roseroot is a medicinal plant with strong adaptogenic activity. The raw material of this plant, i.e. rhizomes with roots, are harvested from natural sites mainly in the mountains of Central Siberia. Introduction of roseroot into cultivation allow both to restore the natural resources of this species and to provide standardized raw material for the phytopharmaceutical industry. Knowledge on biology of development and chemical intraspecific variability is the most important issue related with the introduction of this plant into cultivation.

      In this study intraspecific variability of roseroot originating from Mongolian Altai was investigated in respect of developmental and chemical characters under the climatic conditions of central Poland. The objects of investigation were four roseroot populations. They differed in percentage of female, male and bisexual plants and number of generative and vegetative shoots on one year old plants. The populations differed also in respect of biologically active compounds accumulation and their chemical composition.

key words: generations of shoots, dioecy, active compounds