Celem podjętych badań była ocena możliwości wykorzystania selenu na dwóch stopniach utlenienia (+IV i +VI) w ograniczeniu oddziaływania ołowiu na aktywność oksydazy o-difenolowej w glebie oraz aktywność peroksydazy gwajakolowej i zawartość polifenoli ogółem w siewkach pszenicy jarej. Doświadczenie wazonowe przeprowadzono na próbkach glebowych o składzie granulometrycznym gliny piaszczysto-ilastej oraz zawartości węgla organicznego 3,38%. Do materiału glebowego wprowadzono w różnych kombinacjach wodne roztwory Pb(NO₃)₂, H₂SeO₃ oraz H₂SeO₄. Ilość wprowadzonego ołowiu wynosiła 0,05, 0,50 i 5,00 mmol·kg^-1, a ilość selenu 0,05 mmol·kg^-1.
Aplikacja do gleby ołowiu powodowała inhibicję aktywności oksydazy o-difenolowej oraz spadek zawartości polifenoli ogółem w siewkach pszenicy jarej. Natomiast aktywność peroksydazy roślinnej uległa podwyższeniu. Zaobserwowany efekt zwiększał się wraz ze wzrostem dawki metalu. Obecność w glebie selenu spowodowała stymulację aktywności oksydazy o-difenolowej w glebie i peroksydazy w siewkach pszenicy oraz spadek ogólnej zawartości polifenoli roślinnych. Stwierdzone zmiany oznaczanych parametrów biochemicznych były większe przy zastosowaniu selenu na +VI niż na +IV stopniu utlenienia. Dodatek selenu do gleby zawierającej ołów ograniczał oddziaływanie tego metalu na oznaczane parametry. Może to świadczyć o potencjalnej możliwości wykorzystania selenu w zmniejszaniu wpływu ołowiu na procesy biochemiczne w glebie i roślinie.

słowa kluczowe:  gleba, ołów, selen, oksydaza o-difenolowa, peroksydaza, polifenole ogółem

STUDY ON THE POTENTIAL OF SELENIUM TO REDUCE THE EFFECT OF LEAD ON SOME METABOLIC PROCESSES OF PHENOLIC COMPOUNDS IN SOIL
AND SPRING WHEAT (Triticum aestivum L.)

Summary

The aim of the study was the assessment of selenium in two oxidation states (+IV and +VI) as an agent to alleviate the influence of lead on the o-diphenol oxidase activity in the soil,  peroxidase activity and total polyphenols content in spring wheat seedlings. The pot experiment was carried out on soil samples the granulometric composition of which was sandy clay loam and organic carbon content of 3.38%. Various combinations of Pb(NO₃)₂, H₂SeO₃ and H₂SeO₄ solutions were introduced into the earthy soil material. Introduced amount of lead was 0.05, 0.50 and 5.00 mmol·kg^-1, and the amount of selenium 0.05 mmol·kg^-1. The lead application to the soil caused inhibition of o-diphenol oxidase activity and a decrease in total polyphenol content of spring wheat seedlings. However, the plant peroxidase activity was increased. The observed effect increased with the increasing dose of the metal. The presence of selenium in the soil caused the stimulation of o-diphenol oxidase activity in the soil and peroxidase in wheat seedlings while at the same time  it decrease the total content of plant polyphenols. The observed changes in the biochemical parameters were caused more by higher selenium oxidation state + IV than + VI. The addition of selenium to the lead-containing soil restricted the impact of this metal on the parameters under study. This may indicate the potential of selenium in reducing impact of lead on biochemical processes in soil and plant.  

key words: soil, lead, selenium, o-diphenol oxidase, peroxidase, total polyphenols