ZESZYT Nr 18/ 2014 Abstrakty Volume No. 18/2014 Abstracts |
 |
| 8. Ocena zmian wykorzystania przestrzeni wiejskiej w Polsce – Franciszek Woch Abstrakt. Celem badań
było ustalenie kierunku i zakresu zmian wykorzystania przestrzeni wiejskiej w
Polsce oraz wskazanie działań optymalizacyjnych. Badania
prowadzono na trzech poziomach:
krajowym – na bazie danych CORINE Land Cover z roku 1990, 2000 i 2006
oraz na
podstawie danych GUS z lat 1971–2010; regionalnym – na bazie danych
województw:
śląskiego (z wykorzystaniem symulacyjnego modelu METRONAMICA),
podlaskiego (na
podstawie analizy danych zdjęć satelitarnych) i warmińsko-mazurskiego
(z wykorzystaniem danych statystycznych GUS); gminnym – na bazie danych
z 3
gmin z województw: małopolskiego, lubuskiego i lubelskiego (na
podstawie
analizy gminnych planów zagospodarowania przestrzennego i ich
realizacji). Stwierdzono, że corocznie zmiany formy pokrycia
terenu w Polsce występują na powierzchni około 25 tys. ha, tj. około 0,08–0,1%
powierzchni ogólnej. W ostatnim 40-leciu występuje malejący trend przeznaczania
gruntów użytkowanych rolniczo na cele pozarolnicze, jednak rośnie wskaźnik
udziału w nich gruntów o największej przydatności rolniczej – klasy I-III.
Systematycznie malała przestrzeń rolnicza, szczególnie zmniejszał się udział
gruntów ornych i użytków zielonych, głównie na rzecz leśnictwa, terenów
zabudowanych, terenów komunikacyjnych i wód. W gminach typowo rolniczych zmiany
występowały na poziomie 0,12% ogólnej powierzchni rocznie, a w gminach o dużym
zróżnicowaniu warunków przyrodniczych lub będących w oddziaływaniu przemysłu
lub miast obejmowały niemal 3-krotnie większą powierzchnię – 0,35% powierzchni
rocznie. Dla zmniejszenia tempa ubytku gruntów rolniczych na cele pozarolnicze
należy zmiany sposobu wykorzystania przestrzeni dokonywać według planów
zagospodarowania przestrzennego oraz zwiększyć opłaty za wyłączenie gruntów
ustalane ustawowo.
słowa kluczowe: zmiany użytkowania gruntów, rolnicza przestrzeń produkcyjna, urządzanie obszarów wiejskich, scalanie gruntów
EVALUATION OF
CHANGES IN THE USE OF RURAL Summary
The aim of the investigation was: determination of the
direction and range of changes in the use of rural areas, and determination of
mechanism and formal procedure of changes as well as proposing steps to reduce
the rate of change. Studies were
conducted on three levels: national (based on 1990, 2000 i 2006 CORINE Land
Cover data, and GUS data from the last 40 years), regional (data from śląskie,
podlaskie and warmińsko-mazurskie voivodeships), and community (data from 3
communities located in małopolskie, lubuskie and lubelskie voivodeships). The results
of investigations allow to draw the following conclusions: – Annual
changes in the use of ground cover account for about 25 thousands of ha
(0.08–0.1%); – In the years
1970–2010, the rate of transforming farmland into non-agricultural lands is
decreasing, but the coefficient of good and very good grounds (I to III class)
is growing; – The total
agricultural area was shrinking in all investigated communities, supplying
building areas, communication areas, forests and waters. The coefficient of
transformation changes from about 0.12–0.15% for pure agricultural communities
per year, to about 0.35% per year for industrial ones or those located near a
town or a city; key words: changes in land use, agricultural production space, rural areas arrangement, land consolidation |