W opracowaniu przedstawiono głowne uwarunkowania i problemy racjonalnego gospodarowania środowiskiem glebowym Polski. Podstawowe źrodła informacji stanowiły wyniki dotychczasowych badań prowadzonych przez instytuty resortowe, instytuty PAN oraz uczelnie. Wykorzystano rownież dane statystyczne GUS oraz wyniki badań rożnych autorow cytowane w literaturze. Wskazano, że racjonalne gospodarowanie środowiskiem glebowym powinno polegać na dostrzeganiu wszystkich funkcji gleb: produkcyjnych, siedliskowych, retencyjnych, oraz wskazywaniu zagrożeń i wyznaczaniu obszarow wrażliwych, najsilniej narażonych na procesy degradacji gleb. Podkreślono też konieczność wdrażania instrumentow prawnych i fi nansowych, prowadzących do ograniczenia lub wyeliminowania zagrożeń.  Stwierdzono, że jednostki naukowe działające w sferze nauk rolniczych mają możliwości diagnozy stanu aktualnego i wspierania procesow racjonalnego gospodarowania środowiskiem glebowym.  Istnieją więc realne podstawy do stworzenia programu strategicznego dotyczącego racjonalnego gospodarowania glebami Polski. Podstawowe warunki realizacji tego programu to kompleksowość oceny oraz wspołpraca nauki i doradztwa z władzami samorządowymi i administracyjnymi na wszystkich poziomach zarządzania.

słowa kluczowe: środowisko glebowe, gospodarowanie, racjonalne wykorzystanie, zagrożenia, działania i cele strategiczne, program strategiczny

The aim of the study is to defi ne the general conditions and problems regarding the rational management of the soil environment in Poland. The fi ndings of the previous research carried out at the institutes supervised by the Ministry of Agriculture and Rural Development, institutes of the Polish Academy of Sciences and universities were considered as a main source of information.  Additional sources used were: statistical data of the Central Statistical Offi ce (GUS) and the results of other authors. It was concluded that the rational management of the soil environment should include different soil functions: soil production function, soil as a habitat for living organisms, and soil retention capacity.  Moreover, there is a need to point out the hazards and identify sensitive areas that are the most susceptible to soil degradation processes. It was also stressed that the legal and fi nancial instruments to reduce or eliminate the hazards must be implemented.  It was found that there is a solid base for the developing the strategic programme of research on the rational use of soils in Poland.  The programme will run successfully only if the assessment is comprehensive and the research sector and advisory services are in close cooperation with local government and administrative authorities at all levels.